Missie (doel en belangen)
De GGD Brabant-Zuidoost streeft - onder regie van de gemeente - door middel van preventie naar gezondheidswinst van alle inwoners, om zo een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van hun leven en zelfredzaamheid te vergroten. De GGD is een proactieve, innovatieve en resultaatgerichte organisatie. De dienstverlening betreft gezondheidspreventie en snelle interventie, ambulancezorg en jeugdgezondheidszorg. De GGD is een professionele organisatie. De dienstverlening komt naast wettelijke kaders tot stand vanuit de wens van de klant in dialoog op opdrachtgevers en samenwerkingspartners. Vanuit de wet publieke gezondheid geeft de GGD vorm en inhoud aan onze collectieve preventie en gezondheidswinst.
Maatschappelijke uitdagingen:
• Effecten van Covid-19 op de volksgezondheid
• Het verkleinen van gezondheidsverschillen
• Bevorderen van een gezonde leefstijl in een gezonde leefomgeving
• Bevorderen van een mentaal gezonde samenleving
• Een signalerende regionale functie in de openbare geestelijke gezondheidszorg
• De juiste ambulancezorg als onderdeel van de acute zorgketen.
Veranderingen en ontwikkelingen:
IZA - GALA: Om de gezondheidszorg in de toekomst betaalbaar en toegankelijk te houden zal zwaarder op preventie ingezet moeten worden. De GGD zal als kernpartner van onze gemeenten een rol spelen bij het ontwikkelen van een regionale preventie infrastructuur en kennisinfrastructuur op het terrein van de publieke gezondheid en bij de regionale ontwikkeling en lokale implementatie van de ketenaanpakken op het terrein van gezonde leefstijl en preventie. Ook ondersteunt de GGD onze gemeenten en andere ketenpartners bij het leren en ontwikkelen (zoals het delen van best practices, evalueren van interventies ed.) en leveren we gezondheidsdata op maat zodat goede keuzes gemaakt kunnen worden en waar nodig programma's bijgestuurd kunnen worden.
Zorg coördinatie bij spoedeisende hulp (waaronder ambulancezorg): Met zorg coördinatie bedoelen we dat alle ketenpartners binnen de regio werken vanuit 1 zorgloket binnen het verzorgingsgebied. Het gaat er hierbij om dat triagisten vanuit verschillende disciplines meer samenwerken.
Vernieuwing van de jeugdgezondheidszorg: De GGD werkt vanuit een eigentijdse toekomstvisie op JGZ waarin ieder kind heeft het recht op te groeien in een veilige en stimulerende omgeving die het mogelijk maakt dat het kind zich optimaal ontwikkelt. Het nieuwe landelijk professioneel kader voor de JGZ dat per augustus 2022 in werking is getreden biedt meer ruimte aan professionals. De JGZ staat voor grote maatschappelijke opgaven en ziet drie belangrijke uitdagingen die het noodzakelijk maken om de dienstverlening te herzien namelijk; veranderende behoeftes van de klanten, krapte op de arbeidsmarkt en de toename van het aantal en de complexiteit van de onderzoeken op indicatie. Er worden financiële middelen (circa 800.00 euro )uit het wendbaarheidsbudget van de GGD bestemd voor deze vernieuwing.
Versterking van Infectieziektebestijding en Pandemische Paraatheid (VIPP): De GGD versterkt de pandemische paraatheid en de capaciteit bij Infectieziekte bestrijding (IZB). Zij gaan ervan uit dat Het Rijk hiervoor extra middelen ter beschikking (SPUK) stelt (net zoals voorheen). De GGD zet dat om in voor extra formatie. Het gaat hierbij om extra formatie voor IZB-artsen en –verpleegkundigen, epidemiologen/datascientists, gedragswetenschappers en communicatiefuncties. Het doel is om beter voorbereid te zijn op een volgende pandemie.
Seksuele gezondheid: VWS stelt gemeenten middels een kamerbrief in 2022 verantwoordelijk voor thema seksuele gezondheid. Het betreft dan met name de inzet op collectieve preventie gericht op de algehele bevolking of specifieke groepen die zich in een kwetsbare positie bevinden. De huidige financiële middelen zijn niet toereikend en zijn tot 2024 extra gefinancierd door gemeente Eindhoven. Voor de toekomst zullen hiervoor extra middelen worden gevraagd bij gemeenten door de GGD. Deze kosten zijn niet meegenomen in de begroting.
Rijksvaccinatieprogramma: De Maternale Kinkhoest-vaccinatie (de zgn. 22 weken prik bij zwangere vrouwen die al in 2020 is ingevoerd) zal vanaf 2024 via het gemeentefonds verlopen (decentralisatie van de financiering). Verder wordt er landelijk gewerkt aan de implementatie van vier wijzigingen binnen het RVP-schema per 1 januari 2025. Het implementeren van de wijziging gebeurt over een periode van 5 jaar en bevat ook diverse inhaalcampagnes. Per 2030 zal het nieuwe RVP-schema volledig in werking zijn getreden. Ook verwachten we dat de uitvoering van de jaarlijkse vaccinaties van 60-plussers en risicogroepen tegen griep en Covid-19 vanaf 2025 bij de GGD’en belegd gaan worden. In deze ontwerpbegroting 2025 zijn alleen de kosten en baten m.b.t. maternale kinkhoest vaccinatie verwerkt (ca. € 200.000,- op jaarbasis). Van de overige ontwikkelingen zijn de budgettaire kaders nog onvoldoende bekend.
Informatieveiligheid/privacy, verbetering van de informatiehuishouding en risicomanagement: De maatschappij en wetgeving stelt steeds hogere eisen aan informatieveiligheid. Elke GGD-klant mag ervan uitgaan dat zijn/haar gegevens bij de GGD in veilige handen zijn. De kans op datalekken is toegenomen (cybercrime). De GGD heeft hiermee te maken gehad en heeft haar niveau van informatieveiligheid opgehoogd, maar is nog niet op het gewenste niveau. De provincie heeft als toezichthouder op het archiefbeheer door gemeenschappelijke regelingen het huidige niveau van archiefbeheer bij de GGD als onvoldoende gekwalificeerd en een verbeterplan geëist. Het verbeterplan is door het GGD-bestuur vastgesteld en met de provincie gedeeld en wordt ook de komende jaren uitgevoerd.
Forensische geneeskunde: In Nederland is er een tekort aan forensische artsen. Ook de GGD BZO heeft hiermee te kampen. In Nederland is er een tekort aan forensische artsen. Ook de GGD BZO heeft hiermee te kampen. De politie is in het najaar 2023 gestart met de aanbesteding van de medische arrestantenzorg (het lopende contract met onze GGD loopt eind 2024 af). De GGD heeft het voornemen om hierop in te tekenen, maar mocht dit werk ons niet gegund worden dan verliezen we een groot deel van onze inkomsten, zal overcapaciteit afgebouwd moeten worden en zullen bepaalde kosten volledig ten laste komen van gemeenten (denk aan piketkosten, kosten voor bijscholing of de kosten van het registratiesysteem; deze kosten worden nu naar rato verdeeld over politie en gemeenten).
Nieuwkomers in onze regio: Onze regio heeft de afgelopen decennia te maken gehad met een groeiende instroom van nieuwkomers/immigranten. Nieuwkomers brengen extra inspanningen voor de GGD met zich mee. De GGD houdt er rekening mee dat de instroom van nieuwkomers de komende jaren zal aanhouden of doorgroeien, gelet ook op de groeiambitie van onze regio en de oorlogen/rampen in de wereld (vluchtelingen). Ook verwachten we dat crisisnoodopvang van asielzoekers in de toekomst nog nodig zal zijn.
Omgevingswet: De omgevingswet is per 1 januari 2024 van kracht. De GGD ondersteunt onze 21 gemeenten bij de implementatie en adviseert gemeenten bij het opstellen van omgevingsvisies, -plannen en bij het beoordelen van complexe omgevingsvergunningen. De GGD wil gezondheidsaspecten borgen in elk ruimtelijk initiatief, zowel het beschermen van de gezondheid als het bevorderen van een gezonde leefomgeving. De inspanningen van de GGD voor gemeenten in het kader van de omgevingswet vinden vooralsnog op contractbasis plaats.
Weerstandsvermogen en risicobeheersing
Het weerstandsvermogen kan worden omschreven als de mate waarin de organisatie in staat is om niet structurele financiële tegenvallers op te vangen zonder dat dit gevolgen heeft voor het bestaande takenpakket. Jaarlijks wordt bij de begrotingsbehandeling een actuele financiële risico-inventarisatie opgesteld. De omvang van de algemene reserve/het weerstandsvermogen van de GGD BZO neemt de laatste jaren weer langzaam toe, hoewel nog niet geheel in overeenstemming met de geraamde risico’s. De risico-inventarisatie van begin 2024 resulteerde in een benodigde weerstandscapaciteit van ca. € 2.600.000,- voor het Programma Publieke Gezondheid en ca. € 2.800.000,- voor het Programma Ambulancezorg. Eerder is besloten dat, gegeven de financieringsstructuur, voor de beide programma’s afzonderlijke algemene reserves worden aangehouden. Het bestuur heeft eerder vastgesteld dat het weerstandsvermogen niet direct tot dat bedrag hoeft te worden aangevuld, en dat de kaders en staffels zoals vastgesteld in de beleidsnotitie Kaders P&C-documenten 4GR hiervoor leidend zijn. Gegeven de verwachte omzet 2025 is voor PG is een bandbreedte van toepassing van € 2.000.000 tot € 2.400.000 en voor AZ van € 1.500.000,- tot € 2.000.000,-. In de 4GR-notitie is ook vastgesteld dat dit een kaderstellende bandbreedte is. Dit betekent dat het aan het Algemeen Bestuur van de Verbonden Partij overgelaten wordt of die bandbreedte ook volledig wordt ingevuld, aangezien dit organisatie-specifiek is en wordt bepaald door de aard van de baten en lasten. Een lager weerstandsvermogen betekent wel dat financiële tegenvallers van hogere omvang niet uit die algemene reserve kunnen worden opgevangen. De reserves per ultimo 2023 voor bestemming van het exploitatieresultaat 2023 zijn ca. € 1.700.000 voor PG en ca. € 1.350.000 voor AZ. Om risico's te beheersen wordt, naast activiteiten zoals beschreven in deze en volgende paragrafen, door de GGD BZO actief risicomanagement ontwikkeld. Elk trimester staat het management in de marap gesprekken nadrukkelijk stil bij de ontwikkeling en ontstaan van relevante risico's, en welke maatregelen genomen moeten worden om deze risico's te beperken.
In de jaarrekening worden telkens alle geïnventariseerde risico’s uitgebreid beschreven, als belangrijkste nieuwe of toegenomen risico’s worden nu geïdentificeerd:
• Toenemende arbeidsmarktkrapte bij specifieke functies betekent dat vaker tijdelijk een andere invulling van de taakuitvoering moet worden georganiseerd (bv duurder personeel van derden/ZZP inhuren) om de noodzakelijke dienstverlening op peil te houden.
• Het risico dat er zich beveiligingsproblemen voordoen. Hierbij te denken aan risico's van stroomuitval, cybercrime en andere situaties waarin systemen uitvallen en/of gegevens (tijdelijk) niet beschikbaar zijn of dat er schade ontstaat vanwege misbruik. Vanwege toegenomen (inzicht in de) externe dreiging en ervaringen (o.a. datalek Covid), de geconstateerde achterstand in informatiebeveiliging in combinatie met de grote hoeveelheid persoonsgegevens die de GGD zowel bij PG als AZ beheert, wordt de omvang van dit risico hoger ingeschat.
• De Corona-, M-Pox en Oekraïne-crises maken duidelijk dat rampen en pandemieën een enorme impact op de werkzaamheden van de GGD kunnen hebben. Veelal zal het Rijk de kosten daarvan echter vergoeden, zoals ze nu ook voor de genoemde crises heeft toegezegd; de daarvoor toegekende vergoedingsregeling vanuit VWS geeft op dit moment vertrouwen dat alle extra kosten vergoed worden. Er bestaat echter wel het risico op meer werk en kosten op de langere termijn als gevolg van een verslechterde algemene gezondheidssituatie van de burgers in onze regio.
Afbreukrisico van geen deelname
Geen behartiging van onze belangen op dit gebied en niet kunnen voldoen aan wettelijke verplichtingen waaronder het in stand houden van een GGD.
Alternatieven voor geen deelname
Het zoeken naar andere instanties die uitvoering kunnen geven aan onze wettelijke taken op het gebied van openbare gezondheidszorg. Volledig afzien van geen deelname is geen reële optie i.v.m. de in de Wet Publieke Gezondheid opgenomen eis dat de gemeente een GGD in stand moet houden.
Bestuurlijke betrokkenheid en vertegenwoordiging
Deelname aan het Dagelijks bestuur, Algemeen Bestuur en commissies door de 21 gemeenten in Zuidoost-Brabant. Dagelijks bestuur, Algemeen bestuur en financiële commissie lid: wethouder M. Sanders-de Jonge.
Frequentie van terugkoppeling naar de raad
Jaarlijks structureel naar de raad voor begroting / jaarrekening ; daarnaast incidenteel, afhankelijk van ontwikkelingen.