Grondbeleid

De uitgangspunten van het grondbeleid zijn vastgelegd in het Programma Grondbeleid en Kostenverhaal. Het Programma Grondbeleid en Kostenverhaal is na amendering op 11 december 2023 goedgekeurd door de raad en op 18 december 2023 vastgesteld door het college van B&W. Het Programma Grondbeleid en Kostenverhaal is daarmee voor het eerst van toepassing op de jaarrekening 2024. In het kader van de begroting 2025-2028 is in het vierde kwartaal van 2024 de gewijzigde bijlage van het Programma Grondbeleid en Kostenverhaal vastgesteld voor de overeenkomsten die in 2025 zullen worden gesloten.

Algemeen

Voor de actualisatie van de lopende grondexploitaties in het kader van deze jaarrekening is eerst gekeken naar de te hanteren uitgangspunten. 
De woningbouwplanning op gemeentelijke gronden vindt met name plaats in de projectgebieden Groot Luchen, Centrum West en het woningbouwplan bij het Strabrecht college. 

Rente

De herfinanciering van de leningen die in 2020 heeft plaatsgevonden, heeft uiteraard ook effect op de grondexploitaties. Voor 2021 was het rentepercentage 0,07%, voor 2022, was het 0,67% voor 2023 was het 0,77% en in 2024 is er 1,29% doorbelast. In de begroting is voor de komende jaren een percentage van 1,00% vastgesteld. De berekeningswijze is voorgeschreven door de commissie Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). De toegepaste rentepercentages voor 2025 en verder zijn conform deze voorschriften.

De nieuwe rentes zijn verwerkt in de actuele grondexploitaties. Voor projecten met meer ontvangen opbrengsten dan gemaakte kosten betekent een hogere rente een verbetering van het resultaat. Voor de overige projecten heeft een hogere rente een negatief effect op het resultaat.

Kosten en opbrengstenindex
In de geactualiseerde grondexploitaties is uitgegaan van de indexen, zoals hieronder weergegeven.

De toegepaste kostenindex in de jaarrekening van 2023 bedroeg 3% voor 2024 en alle jaren daarna 2%. De afgelopen periode is de inflatie erg hoog geweest maar die is nu aan het afvlakken, maar blijft desondanks boven de beoogde 2%. Voor 2025 is de kostenstijging van 4% in de begrote bedragen verwerkt, voor de jaren 2026 en 2027 is een kostenindex van 3% gehanteerd en voor de jaren daarna is de index gecontinueerd op 2%.
Voor de opbrengstenindex wordt er in de jaarrekening 2024 voor het jaar 2025 uitgegaan van getaxeerde grondprijzen. Voor 2026 e.v. wordt uitgegaan van een opbrengstenindex van 2%. Uit een nieuwe analyse van de woningmarkt en de verwachting van grondprijzenontwikkeling blijkt dat zowel de grote banken als de in het vakgebied actieve adviesbureaus verwachten dat de woning- en de grondprijzen zullen stijgen. Om een correct beeld van de berekeningen te geven is daarom rekening gehouden met een opbrengstenstijging van 2%. 

Groot Luchen

Fazantlaan Oost:
Het deelgebied Fazantlaan Oost zit momenteel nog in Groot Luchen en zal op termijn een aparte grondexploitatie worden op moment dat de ruimtelijke procedure hiervoor zal worden opgestart. Voor dit deelgebied worden de gronden aangekocht begin van 2025 en hier zullen ca. 52 woningen worden gerealiseerd.

’t Landkaartje: 
Het gebied ’t Landkaartje tussen fase 1 en 2 is bouwrijp en het bouwplan van 38 woningen is nagenoeg opgeleverd. Ook de sociale huurwoningen zijn inmiddels in aanbouw. Voor de laatste woningen in dit gebied zal de grond waarschijnlijk in 2025 worden verkocht, zodat die woningen in 2025 gebouwd kunnen worden en het gebied in 2026 woonrijp kan worden gemaakt.

Deelgebied 3A:
Voor deelgebied 3A geldt dat de sociale huurwoningen gerealiseerd zijn en dit deelgebied woonrijp zal worden gemaakt. Aangezien ook de rest van het gebied bouwrijp is en in het gebied van Luchen Weteringpark inmiddels een waterberging en overstortleiding is gerealiseerd, kunnen de resterende gronden in dit deelgebied in 2025 worden uitgegeven. Vorig jaar was de verwachting dat een groot deel van deze gronden al verkocht kon worden, maar deze gronduitgifte heeft dus vertraging opgelopen. De verwachting is nu dat de bouwactiviteiten van 2024 t/m de eerste helft van 2026 zullen plaatsvinden, zodat in de tweede helft van 2026 het gebied woonrijp kan worden gemaakt. 

Ten zuiden van sportpark Oudven, tussen bedrijventerrein Oudven en het bestemmingsplangebied Groot Luchen is in december 2023 een ontwerp-bestemmingsplan in procedure gegaan om het sportpark in de toekomst uit te breiden en de eventuele verplaatsing van MTV mogelijk te maken. Het toekomstige parkeerterrein voor dit grotere sportpark zal worden ontsloten via de hoofdontsluitingsweg die in de toekomst zal worden aangelegd in fase 3B van Groot Luchen. Gezien de wens om voor de totale wijk Groot Luchen een tweede aansluiting op de Geldropseweg te realiseren zullen hiervoor gronden verworven moeten worden om nabij de rotonde bij bedrijventerrein Oudven die aansluiting te kunnen maken. Er is een ruimtelijke procedure doorlopen om de varianten voor de tweede aansluiting op de Geldropseweg mogelijk te maken, om de waterbergingsopgave te kunnen realiseren, een afronding van de wijk Groot Luchen aan de zuidoostzijde te kunnen vormgeven en het voorkeursrecht te kunnen bestendigen.

Deelgebied 3B:
Als laatste kan daarna de verkaveling van Groot Luchen fase 3B worden uitgewerkt. Na het doorlopen van een ruimtelijke procedure in 2025, zou fase 3B in 2026 bouwrijp gemaakt kunnen worden. In 2027 zouden de eerste gronden uitgegeven kunnen worden. Als de overige gronden in 2028 en 2029 worden uitgegeven, dan kan in 2030 ook dit laatste gedeelte woonrijp worden gemaakt. 

De wijzigingen in de grondexploitatie bestaan o.a. uit extra plankosten als gevolg van extra externe kosten voor stedenbouw, projectleiding en ro-juridisch en extra uren t.b.v. mogelijke verwervingen. De extra werkzaamheden hebben ook betrekking op planvorming voor aangrenzende gronden, zoals het gebied ten zuiden van de hockeyvelden en het gebied bij de Fazantlaan. 
Ook de wens van de raad voor een tweede ontsluiting heeft voor extra kosten gezorgd. De planvorming voor het deelgebied 3B, ten oosten van de Burgemeester Termeerstraat heeft vertraging opgelopen. Dat betekent dat de looptijd van het project langer is geworden en er ook extra plankosten worden verwacht.
De eventuele toekomstige verwerving van gronden, zal ook leiden tot extra kosten voor bouw- en woonrijp maken. Daarbij zijn de meest recente berekeningen voor reeds uitgewerkte gebieden ook vertaald naar fase 3B. Dat heeft geleid tot hogere ramingen voor dit deelgebied. Anderzijds zal bij een eventuele verwerving ook meer uitgeefbaar gebied ontstaan. Dat betekent hogere verkoopopbrengsten, die overigens ook zijn gebaseerd op nieuwe hogere uitgifteprijzen die recent weer geactualiseerd zijn. 

Het woningbouwprogramma binnen Groot Luchen dient te voorzien in voldoende betaalbare en sociale woningbouw. De balans in de huidige stedenbouwkundige opzet en planvorming is percentagegewijs nog niet voldoende in balans. Hierdoor is de verwachting dat we dit voldoende dienen te borgen in de nog uit te voeren planvorming waaronder voornamelijk in het deelgebied 3B. Dit zal naar verwachting in 2025 uitgewerkt dienen te worden. Voldoende betaalbare en sociale woningbouw staat op gespannen voet met het resultaat van de grondexploitatie. 

Toelichting overige exploitaties Mierlo

Fazantlaan West
Eind 2024 is het bestemmingsplan en de grondexploitatie voor Fazantlaan vastgesteld, daarmee is de formele start van Fazantlaan een feit. De boekwaardes van de gronden, plankosten en rente zijn reeds overgeboekt naar het project. De verwachting is dat in 2025 wordt gestart met het bouwrijp maken van het gebied, hierna zal de gronduitgifte plaatsvinden. In Fazantlaan West worden ca. 20 stuks vrije sector kavels gerealiseerd en 11 Tiny Houses.

Luchen Weteringpark 
Een deel van de kosten voor de waterberging en overstortleiding in het plangebied Luchen Weteringpark zijn t.b.v. Groot Luchen. De voorzieningen zijn t.b.v. Luchen fase 3A en Luchen Weteringpark en zijn verdeeld naar rato van de oppervlakte van de beide plangebieden. In de toekomst zal nog een correctie plaatsvinden, zodra ook de plannen voor Luchen Weteringpark verder geconcretiseerd zijn. 

In 2024 heeft een grondaankoop plaatsgevonden. Hierna kunnen de gesprekken voor een volgende grondaankoop worden opgestart. Er wordt uitgegaan van volgende verwervingen in 2025, 2026 en 2027. De opbrengsten zijn geraamd op basis van eerste stedenbouwkundige ideeën, evenals de kosten voor bouw- en woonrijp maken en de inrichting van het Weteringpark. Tevens loopt de hoofdontsluiting voor Groot Luchen voor een klein deel door het gebied Luchen Weteringpark.

Johannesschool
De koopovereenkomst voor de voorzijde van de Johannesschool is ontbonden, omdat kopers een beroep hebben gedaan op de ontbindende voorwaarde. Dat betekent dat opnieuw een besluit moet worden genomen over de invulling. Er wordt op dit moment uitgegaan van een verkoop binnen de huidige mogelijkheden van het bestemmingsplan. De verkoop is nu begroot in 2026.

Kavels Loeswijk
Er is een anterieure overeenkomst getekend voor de kavel die onderdeel is van het wijzigingsplan, maar geen eigendom is van de gemeente. De bijdrage in de plankosten worden geboekt ten gunste van de grondexploitatie. Het ontwerp-wijzigingsplan is eind 2023 in procedure gebracht en is in 2024 vastgesteld en onherroepelijk geworden. In 2025 zullen de voorbereidingen voor de verkoop van de drie gemeentelijke kavels worden opgestart. De verkopen zijn begroot voor 2025 en 2026.

Bisschop van Mierlostraat
Voor de Bisschop van Mierlostraat is het steeds meer de vraag of de school wel elders wordt gehuisvest. Als daar in 2025 een besluit over wordt genomen, dan zou de grondexploitatie in de volgende jaarrekening beëindigd moeten worden. Vanaf 2026 zouden de afschrijvingen en rentelasten dan weer ten laste van de algemene dienst komen.

Toelichting grondexploitaties woningbouw Geldrop

Waleweinlaan
Voor het project Waleweinlaan zijn er geen nieuwe inzichten. 

Talingstraat
Voor het project Talingstraat zijn afspraken gemaakt met de ontwikkelaar over de nog openstaande punten. Het gaat daarbij om hun bijdrage aan het Dommelbeemdengebied, de toekomstige afweging door de gemeente over een nog uit te geven gebied (waarvoor dan de speelgelegenheid verplaatst moet worden) en de al dan niet vervallen bijdrage aan een brug of alternatieve investering. Vooralsnog wordt uitgegaan van een toekomstige uitgifte van de grond nabij Meeuwenhof in 2028.

Strabrecht
Voor het woningbouwdeel bij het nieuwe Strabrecht college is het plan concreet. De aanleg van de parkeerplaatsen heeft plaatsgevonden, waarbij de gemeente het overeengekomen aandeel heeft betaald en de overige kosten door Strabrecht en Berkenheuvel zijn betaald. De grondexploitatie is aangepast op basis van de meest recente inzichten. Het bestemmingsplan is in procedure gebracht. 

Genoenhuizerweg
Het bestemmingsplan is onherroepelijk geworden. De noodzakelijke overeenkomsten zijn getekend. Het plan zal naar verwachting begin 2025 bouwrijp gemaakt worden. Hierna kan gestart worden met de bouw van de woningen.

Bogardeind
Voor Bogardeind is het bestemmingsplan inmiddels onherroepelijk geworden, waarbij de gerechtelijke uitspraak wel heeft geleid tot iets minder bouwvolume, waardoor 3 appartementen minder gerealiseerd kunnen worden. In 2024 hebben drie aankopen plaatsgevonden. Voor de overige aankopen is de verwachting dat deze de komende jaren zal plaatsvinden. Vooralsnog wordt daarbij uitgegaan van minnelijke verwerving. Het financiële resultaat (een tekort) op het project is marginaal lager geworden. Omdat het tekort marginaal lager is geworden kan de verliesvoorziening ook iets lager worden. Vooralsnog wordt het subsidieaandeel van de WBI voor dit project gecontinueerd evenals de daarbij behorende cofinanciering. 

Bleekvelden 24 – 26
In 2024 is de locatie Bleekvelden 24 – 26 aangekocht. Voor Bleekvelden 1 – 26 is er eind 2023 een ontwerp bestemmingplan in procedure gebracht. Het betreft een plan voor 51 appartementen. De grondopbrengsten worden verwacht in 2027, dit is wel nog afhankelijk van het lopende bezwaar en beroep bij de Raad van State.
 

Toelichting overige grondexploitaties Geldrop

Linze 
Voor Linze is in 2023 het besluit genomen om de Van der Puttschool te verplaatsen naar deze locatie. Aangezien de verplaatsing nodig is voor de woningbouwontwikkeling op de achterblijvende locatie is besloten dat de investering t.b.v. verkeersontsluiting bij Linze ten laste van de reserve grondexploitaties moet worden gebracht. Om die reden is er een dekkingsreserve van € 525.000,- ten laste van de reserve grondexploitaties gebracht. De grondexploitatie kan worden afgesloten en de oorspronkelijke boekwaarde is geboekt naar de Materiele Vaste Activa t.b.v. de school.

Emopad
Voor Emopad geldt dat er ontwikkelingen zijn bij de naburige percelen, waardoor de uitgifte van dit perceel later zal plaatsvinden. 

Spaarpot
Voor het perceel aan de Spaarpot zal naar verwachting in de tweede helft van 2025 een afweging worden gemaakt. Dat betekent dat er wordt uitgegaan van verkoop in 2026. 

Op basis van de verslagleggingsregels moeten grondexploitaties met substantiële aanpassingen opnieuw ter vaststelling aan de raad worden aangeboden. Hoewel hier geen definities of criteria voor zijn aangegeven, wordt er vanuit gegaan dat dit in 2024 voor de grondexploitatie Groot Luchen van toepassing is. In het kader van deze jaarrekening worden verder geen nieuwe grondexploitaties ter vaststelling aangeboden. 

In 2024 wordt er één grondexploitatie afgesloten, namelijk Linze. In 2023 is er door de gemeenteraad besloten om de locatie Linze aan te wijzen als een geschikte locatie voor de Van der Puttschool. Met als gevolg dat de grond ter waarde van € 404.302,- in 2024 is terugboekt naar de materieel vaste activa. Het resultaat in 2024 van de afgesloten grondexploitatie Linze bedraagt in totaal € 145.087,- negatief. In de jaarrekening van 2023 was reeds € 140.733,- in de verliesvoorziening opgenomen, waardoor het verschil van € 4.354,- ten laste van de reserve grondexploitatie komt. 

Voor het afgesloten project De Waag is in 2024 € 241.558,- aan kosten gemaakt. Aangezien er € 200.000,- in de voorziening afgesloten complexen gereserveerd was, dient het tekort van € 41.558,- ten laste van het resultaat te worden gebracht. Voor de Waag is ook nog een bedrag van € 2.000,- benodigd in de toekomst. 

In de oude overeenkomsten voor De Barrier staan nog contractuele afspraken over een gemeentelijke bijdrage in de ontsluitingsweg van € 50.000,-. Aangezien er nog slechts € 9.950,- in de voorziening afgesloten complexen gereserveerd is, leidt dit tot een extra tekort van € 42.050,- die ten laste van het resultaat wordt gebracht.

Het resultaat in 2024 bedraagt in totaal € 87.962,- negatief.

Er wordt eerst ingegaan op de bedragen die nog nodig zijn om afgesloten projecten af te kunnen ronden via de voorziening afgesloten complexen. Vervolgens wordt een toelichting gegeven op de verlieslatende projecten waarvoor een verliesvoorziening is getroffen. In het vervolg wordt ingegaan op de winstgevende projecten waarvoor al tussentijdse winsten zijn genomen. De mutaties van de betreffende reserve worden daarbij beschreven. Tenslotte wordt ingegaan op de mutaties van de reserve grondexploitatie. 

Voor exploitaties die zijn afgesloten is een afzonderlijke voorziening beschikbaar. Het gaat om middelen die nog nodig zijn voor afronding van die projecten. Op deze voorziening wordt geen rente bijgeschreven. Deze voorziening wordt afzonderlijk weergegeven op de gemeentelijke balans.
In 2024 zijn kosten gemaakt voor de afronding van De Waag en beperkte kosten voor afronding van Rielsepark. De raming voor de nog te maken kosten voor Rielsepark zijn niet gewijzigd. Voor De Waag is nog een beperkt bedrag van € 2.000,- nodig en voor De Barrier blijkt op basis van oude overeenkomsten nog een bedrag van
€ 50.000,- nodig als gemeentelijke bijdrage in de ontsluiting. Dit betekent dat per saldo een extra bedrag van € 42.050,- (€ 108.586,- minus € 66.536,-) in deze voorziening wordt gestort. Dit bedrag wordt via het jaarresultaat ten laste van de reserve grondexploitatie gebracht. 

De afzonderlijke voorziening voor de te verwachten verliezen voor lopende grondexploitaties moet voldoende groot zijn om (de contante waarde van) de te verwachte tekorten te kunnen afdekken. Op de voorziening wordt rente bijgeschreven. Deze voorziening wordt in mindering gebracht op de voorraad ‘Bouwgronden In Exploitatie’. Het verloop hiervan is hieronder weergegeven.

De omvang van de reserve moet in een gezonde verhouding blijven staan tot de nog lopende projectspecifieke risico’s van de nog lopende grondexploitaties.

Op basis van de BBV-voorschriften moet tussentijds winst worden genomen. Concretisering van de plannen, nieuwe inzichten, gemaakte kosten en gerealiseerde opbrengsten leiden jaarlijks tot positieve of negatieve correcties op eerdere tussentijdse winsten. Door het risico op sterke mutaties in de tussentijdse winstnemingen is deze afzonderlijke reserve ingesteld. Deze meer onzekere reserve is daarom ook minder geschikt voor claims voor een financiële dekking.

Tussentijdse winstnemingen vinden alleen plaats bij grondexploitaties waarbij zowel kosten zijn gemaakt als opbrengsten zijn gerealiseerd. Bij die grondexploitaties hebben reeds tussentijdse winstnemingen plaatsgevonden en daar vindt vervolgens jaarlijks een correctie op plaats. In 2024 heeft dit voor de volgende grondexploitaties geleid tot de volgende (mutaties in de) tussentijdse winstnemingen.

Per saldo gaat het in 2024 om een bedrag van € 5.336,- positief.

De belangrijkste claim op de Reserve grondexploitaties heeft betrekking op de woningbouwimpuls. Hierop is een correctie gemaakt voor het project Bogardeind, omdat er voor dit project een verliesvoorziening is getroffen, die op termijn voor een deel kan worden gedekt uit de cofinanciering van de woningbouwimpuls. Daarnaast is er een claim voor de fondsafdrachten die de komende jaren nog ten laste van de lopende grondexploitaties moeten worden gebracht. 

Na bovenstaande storting van € 124.390,- moet er de komende jaren nog een bedrag van € 999.667,- vanuit het fonds Bovenwijkse Voorzieningen terug worden gestort in de Reserve grondexploitaties (zie toelichting bij Bovenwijkse Voorzieningen). 

Bij het afsluiten van de lopende grondexploitaties moet er nog voor € 3.187.431,- aan fondsafdrachten ten laste van de grondexploitaties worden gebracht. Een deel hiervan heeft betrekking op Bovenwijkse voorzieningen en Netwerkverbindingen. Daarvan moet een bedrag van € 999.667,- nog worden teruggestort in de Reserve grondexploitaties. Dat betekent per saldo nog een claim van € 2.187.764,- op de Reserve grondexploitatie. Omdat deze claim vanaf 2025 geldt, is hier uitgegaan van het eind 2023 vastgestelde programma grondbeleid en kostenverhaal.

Op de subsidie van de woningbouwimpuls wordt 2% rente bijgeschreven. Dat betekent dat het saldo van de subsidie per 31 december 2024 € 8.293.264,- bedraagt. Voor de subsidie geldt als voorwaarde dat de gemeente eenzelfde bedrag moet inbrengen. Voor de cofinanciering geldt dan de volgende actuele financiële dekking:

Het enige project dat op dit moment gefinancierd wordt met de reserve Herstructurering Woongebieden is Bogardeind. De actuele ruimte in deze reserve kan als aanvullende cofinanciering worden ingezet. 

Voor de materiële vaste activa is in 2024 geen afwaardering aan de orde (zie toelichting onder Materiele vaste activa). Voor De Jonkvrouw is nog geen sprake van een afwaardering. Wel is er een vrijval in de verliesvoorziening geweest. De eindafrekening voor de subsidie Spoorse Doorsnijdingen pas na de jaarrekening van 2024 definitief opgesteld zal worden.
Op basis van de huidige inzichten zullen de fiscale afdrachten in het kader van de vennootschapsbelasting ook de komende jaren nihil zijn, omdat er nog een groot bedrag aan verliescompensatie is. Voor de jaren waarin voorlopige aanslagen zijn betaald, worden nog teruggaves van de voorlopige aanslagen verwacht. 

Door meerjarige exploitatielooptijden vinden winst- en verliesnemingen op onregelmatige momenten plaats. Een grondbedrijf moet daarom in een langjarig perspectief worden gezien. Het weerstandsvermogen van het grondbedrijf bevat de middelen en mogelijkheden waarover het grondbedrijf kan beschikken om niet begrote kosten en tegenvallende opbrengsten te dekken. Daarnaast moet rekening worden gehouden met claims en voorfinancieringen. 

Conform de voorschriften en het gemeentelijke beleid wordt jaarlijks het weerstandsvermogen van het grondbedrijf in beeld gebracht. Het gaat dan om de verhouding tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en de benodigde weerstandscapaciteit. 
De stand van de Reserve grondexploitaties per 31 december 2024 (voor besluitvorming resultaatbestemming) bedraagt € 5.084.809,- (na besluitvorming € 5.236.543,-). Daarnaast is de stand van de reserve tussentijdse winstneming € 1.480.358,- voor besluitvorming en € 1.454.024,- na besluitvorming. De in totaal beschikbare weerstandscapaciteit voor besluitvorming bedraagt dan € 6.565.167,- en na besluitvorming € 6.690.567,-. 

In het kader van de jaarrekening 2024 is de risicoanalyse voor het grondbedrijf geactualiseerd. Het gaat dan om de marktrisico’s en de specifieke risico’s per project. De benodigde weerstandscapaciteit voor de specifieke risico’s per project is berekend op € 1.078.932,-. Voor de marktrisico’s is uitgegaan van 10% opbrengstdaling in een realistisch scenario en 25% in een worse case scenario. Voor het marktrisico uitgiftevertraging is in een realistisch scenario uitgegaan van 2 jaar en in een worse case scenario van 5 jaar. Voor het renterisico is uitgegaan van 1,0% in een realistisch scenario en 3,0% in een worse case scenario. Als nieuwe leningen tegen hogere rentes worden afgesloten, dan stijgt de gemiddelde rente. 

De benodigde weerstandscapaciteit voor het marktrisico is berekend op € 6.111.375,-. Daarnaast zijn de risico’s, die zijn gerelateerd aan de subsidie van de woningbouwimpuls ongewijzigd gebleven. Deze zijn berekend op € 1.667.527,-. Op basis van de totale analyse is de totaal benodigde weerstandscapaciteit dus berekend op circa € 8.857.834,-. Op basis van een benodigde weerstandscapaciteit van € 8.857.834,- en de totale beschikbare weerstandscapaciteit van € 6.565.167,- voor besluitvorming en € 6.690.567,- na besluitvorming bedraagt het weerstandsvermogen zowel voor besluitvorming 74% en na besluitvorming 76%. Door het weerstandsvermogen van 76% is volgens het Programma Grondbeleid en kostenverhaal de code geel van toepassing. 

Code geel op basis van het Programma Grondbeleid en kostenverhaal betekent:
-Nieuwe grondexploitaties zijn uitsluitend mogelijk onder voorwaarde dat: 
 1. een gedegen risicoanalyse is uitgevoerd én 
 2. het totale saldo van alle lopende grondexploitaties positief is en ruimte biedt om een deel van de risico’s op te kunnen vangen. 
-Onderzoeken van mogelijkheden tot het op andere wijze aanvullen van reserve grondexploitaties. 
-Na vaststelling van de code geel volgen concrete voorstellen om weer in code groen te komen. 
-Extra aandacht voor risicobewaking en sturing op risicomanagement. 
-De reserves van het grondbedrijf kunnen uitsluitend worden gebruikt voor de afdekking van risico’s in lopende grondexploitaties, voor de cofinanciering van lopende subsidies voor nieuwbouwprojecten, zoals de subsidie voor de woningbouwimpuls en de eventuele afwaardering van strategische aankopen. 
-Daarnaast geldt een strategische verwervingsbevoegdheid van maximaal € 3.500.000,- per jaar. 

De projecten die in exploitatie zijn, zullen naar verwachting worden afgesloten in de jaren zoals weergegeven in het onderstaande overzicht. De verwachte winsten en verliezen worden op basis van de meest actuele inzichten op basis van eindwaarde weergegeven.

Meerjarenperspectief op basis van eindwaarde

De winsten van de bovenstaande projecten worden na realisatie in de reserve grondexploitaties gestort. Tevens zal dan verrekening met de reserve tussentijdse winstneming plaatsvinden. Verliezen worden ten laste van de voorziening grondexploitatie gebracht, waarbij het verschil tussen het projectresultaat en het bedrag in de voorziening ten laste of ten gunste van de reserve grondexploitaties wordt geboekt.

Algemeen
Voor de woningbouwimpuls is het van belang om te weten dat de verantwoording van de projecten conform de richtlijnen van de BBV (controle accountant) afwijkt van die van de SiSa-verantwoording (controle subsidieverstrekker). Voor de BBV geldt dat bij de boekwaarde wordt uitgegaan van:
-    de plankosten na aftrek van eerdere afwaarderingen en/of andere financiële dekking
-    de werkelijke aankoopkosten
-    Voor wat betreft de rente wordt er nauwelijks rente bijgeschreven, omdat er alleen rente wordt geboekt op de BBV-boekwaarde van de grondexploitaties. Daarom wordt 2% rente bijgeschreven op zowel de subsidie als de cofinanciering. 

Voor de SiSa-verantwoording geldt:
-    de totale plankosten (inclusief de eerdere afwaarderingen en/of andere financiële dekking)
-    voor (de aankoopkosten van) het onroerend goed dat de gemeente al in eigendom had bij de subsidieaanvraag geldt het inbrengwaarderapport (onderdeel van subsidieaanvraag) en voor aankopen na de subsidieaanvraag geldt de taxatie in het jaar van aankoop
-    het door de subsidieverstrekker gehanteerde rentepercentage van 2%

Het gebied van de CentrumImpuls Geldrop bestaat uit meerdere deelgebieden en een algemeen deel, waarbij de actuele stand van zaken hieronder beschreven staat. 

Algemene deel
Eind 2024 is er door dekking uit de beschikbare kredieten geen boekwaarde meer voor het algemene deel van de woningbouwimpuls conform BBV.

De SiSa-boekwaarde van het algemene deel na rentetoerekening bedraagt eind 2024 € 1.564.489,-. Na rentetoerekening over de boekwaarde 2024 wordt dit € 1.595.779,-.

Industrieel Erfgoed 
De transformatie van bedrijventerrein de Bleekvelden naar een woongebied verloopt volgens verwachting. Daarbij worden ongeveer driehonderd woningen gerealiseerd. Dat zijn er ongeveer tachtig meer dan waar in de subsidieaanvraag van uit was gegaan. In het deelgebied is sprake van een meer dan gemiddeld aandeel betaalbare woningen. Het verwachte exploitatietekort ontwikkelt zich binnen het budget voor dit deelgebied. 

De twintig loftwoningen zijn in 2024 opgeleverd. Als het gevolg van lopende bezwaar en beroep procedures zijn er geen nieuwe projecten in uitvoering gegaan. De ruimtelijke procedures voor de locaties Mierloseweg 40, Mierloseweg 28 – 38 en Bleekvelden 1 – 26 zijn nog niet afgerond en nog in afwachting van de uitspraak van de Raad van State. De locaties aan de Mierloseweg 22 – 26 zullen in 2025 worden gekocht en het bestemmingsplan waarvoor ook de huidige Gamma-locatie is meegenomen zal naar verwachting eind 2025 ter vaststelling worden aangeboden. 

De boekwaarde van dit deelgebied conform BBV bedroeg eind € 2.386.481,-. Door de aankoop van Bleekvelden 24 – 26 is de boekwaarde aanzienlijke toegenomen. De SiSa-boekwaarde van het Industrieel Erfgoed bedraagt eind 2024 €2.617.694,-. Na rentetoerekening over de boekwaarde 2024 wordt dit € 2.670.048,-.

Centrum 
Voor het centrum van Geldrop is een budget van € 7,8 miljoen beschikbaar vanuit de subsidie en bijbehorende cofinanciering. In 2024 is een bestemmingsplan vastgesteld voor het deelgebied Bezorgershof voor de toevoeging van maximaal 110 woningen in dit gebied, waarvan 50% in het betaalbare segment. Sindsdien zijn verschillende eigenaren met initiatieven gekomen om woningen te ontwikkelen binnen de gestelde kaders van het bestemmingsplan.

Voor het deelgebied van het voormalig postkantoor is er in het tweede kwartaal van 2024 een structuurvisie vastgesteld. Met de vaststelling kunnen er uiteindelijk ongeveer zeventig woningen in dit deelgebied gerealiseerd worden. Met de vaststelling van de structuurvisie is ook het gemeentelijke voorkeursrecht in dit gebied gecontinueerd. Dit heeft onder andere geleid tot de aankoop van Molenstraat 2 (voormalige Postkantoor). De gemeente is nog in overleg met de andere grondeigenaren om te komen tot een verwerving om een integrale ontwikkeling voor dit deelgebied mogelijk te maken.
   
Het cumulatieve exploitatietekort voor het Bezorgershof, de bijbehorende parkeeroplossing en de voormalige postkantoorlocatie gezamenlijk bedraagt naar verwachting nog steeds ongeveer € 3,6 miljoen. Indien de verwachtingen in de komende jaren ongewijzigd zouden blijven, dan zou het restantbudget van € 4,2 miljoen vanuit de subsidie en bijbehorende cofinanciering beschikbaar kunnen blijven voor het exploitatietekort voor de transformatie van de verschillende deelprojecten van het Marktplein. 

De actuele boekwaarde van de deelgebieden Bezorgershof, bijbehorende parkeeroplossing en voormalige postkantoorlocatie conform BBV bedroeg eind 2024 € 951.604,-. De SiSa-boekwaarde van Bezorgershof, bijbehorende parkeeroplossing en voormalige postkantoorlocatie bedraagt eind 2024 €2.537.974,-. Na rentetoerekening over de boekwaarde 2024 wordt dit € 2.588.733,-.

De actuele boekwaarde van het deelgebied Marktplein conform BBV bedraagt eind 2024 € 259.415,-. De SiSa-boekwaarde van het Marktplein bedraagt eind 2024 € 300.515,-. Na rentetoerekening over de boekwaarde 2024 wordt dit € 306.525,-.

Lommerrijk 
In het gebied Lommerrijk is in 2024 het eerste deelproject Kersenhof aan de Nieuwendijk opgeleverd. Verder is er een stedenbouwkundige visie voor Lommerrijk in procedure, waarin meer woningen zijn opgenomen dan in de oorspronkelijke subsidieaanvraag van die deelprojecten. Daarnaast is na een raadsbesluit het verliesgevende deel van het deelproject Heggestraat achter de Korte Kerkstraat gestopt. Verder is door de raad besloten om het zeer verliesgevende deelproject Stationsstraat 66 niet actief op te pakken. 

De boekwaarde van dit deelgebied conform BBV bedroeg eind 2024 € 1.319.751,-. Eind 2023 was dat € 977.464,-. Het verschil van € 342.287,- bestaat uit plankosten € 128.607,-, de inbreng van de boekwaarde van de Van der Puttschool à € 270.006,-, een klein bedrag aan overige kosten € 3.674 en € 60.000,- aan huuropbrengsten. Het verwachte totale exploitatieresultaat voor dit deelgebied is verbeterd.

De SiSa-boekwaarde van Lommerrijk bedraagt eind 2024 € 2.223.290,-. Na rentetoerekening over de boekwaarde 2024 wordt dit € 2.267.756,-.

Eigenzinnig & Duurzaam 
In het gebied Eigenzinnig & Duurzaam is het deelproject De Burcht al geruime tijd gereed. Na een raadsbesluit is het zuidelijke deel van het deelproject Laarstraat stopgezet. Dit omdat realisatie vanwege de molenbiotoop moeilijk tot onmogelijk was. Het overblijvende deel van het deelproject Laarstraat (het ziekenhuisterrein) gaat nog wel door. Verder is in 2024 het bestemmingsplan voor het project Bogardeind 85 t/m 123 onherroepelijk geworden. De boekwaarde van deelgebied Eigenzinnig & Duurzaam bedroeg eind 2024 € 4.457.000,-. Eind 2023 bedroeg de boekwaarde € 2.036.126,-. Het verschil van € 2.420.874,- ontstaat bijna volledig door de aankoop (dan wel inbreng) van 5 panden in 2024. 
 
Zoals toegelicht in de grondexploitatie Bogardeind 85-123 is het verwachte exploitatietekort voor dit deelproject met ongeveer € 100.000,- toegenomen. Dit omdat in de berekening -onder andere vanwege marktontwikkelingen- hogere verwervingskosten en extra bijkomende verwervingskosten zijn opgenomen. 

In de subsidieaanvraag voor Eigenzinnig & Duurzaam is uitgegaan van een tekort van € 3,0 miljoen. Daarnaast is er voor dit project extra dekking via de verliesvoorziening van het grondbedrijf van € 3,0 miljoen. Daarmee blijft het project Eigenzinnig & Duurzaam binnen de bandbreedte. Het blijft echter een uitdaging om het totale exploitatietekort voor dit gebied binnen het beschikbare budget van de woningbouwimpuls te realiseren.

De SiSa-boekwaarde van Eigenzinnig & Duurzaam bedraagt eind 2024 €4.337.033,-. Na rentetoerekening over de boekwaarde 2024 wordt dit € 4.423.774,-.

Maatregelen algemeen
Naast de diverse deelgebieden zijn er in de subsidieaanvraag ook maatregelen opgenomen. Voor wat betreft de maatregelen in de openbare ruimte hebben er in 2024 geen (substantiële) investeringen plaatsgevonden. De boekwaarde is alleen enigszins opgelopen als gevolg van de afronding van een aantal uitgevoerde maatregelen en de voorbereidingskosten voor een aantal nog uit te voeren maatregelen. Eind 2023 was voor € 5.879.011,- geïnvesteerd in maatregelen in de openbare ruimte. Daarvan was € 1.243.971,- toerekenbaar aan het gebied van de woningbouwimpuls. Eind 2024 bedroeg het geïnvesteerde bedrag € 6.277.378,- en was het toerekenbare deel daarvan € 1.343.562,-. De maatregelen die zijn afgerond of nagenoeg zijn afgerond zijn de herinrichting van de Mierloseweg – J.Peijnenburgweg, het kruispunt J. Peijnenburgweg / Dommeldalseweg en het parkeerterrein Molenstraat en Weverijmuseum.

Voor de stikstofrechten geldt dat er in 2024 alleen plankosten zijn gemaakt voor de voorbereiding van de toekenning van de stikstofrechten. Dat betekent dat de boekwaarde als gevolg hiervan is opgelopen van € 745.098,- eind 2023 naar € 771.075,- eind 2024. 
Voor het totaal van de maatregelen geldt nog steeds dat er van wordt uitgegaan dat dit binnen de beschikbare toerekenbare budgetten van de woningbouwimpuls kan worden uitgevoerd. Voor de overige financiële dekking geldt voor de meeste investeringen dat er al budgetten in de meerjarenbegroting zijn opgenomen. 

Materiële Vaste Activa

Onroerend goed dat wordt verworven voordat er een omgevingsplan en grondexploitatie wordt vastgesteld wordt niet geadministreerd in het grondbedrijf, maar onder de materiële vaste activa. Jaarlijks wordt beoordeeld of een afwaardering van dit onroerend goed aan de orde is. In het kader van de jaarrekening van 2024 heeft die beoordeling weer plaatsgevonden. 

De actuele boekwaarde voor onroerend goed als onderdeel van de projecten van de WBI:

De actuele boekwaarde voor onroerend goed als onderdeel van de maatregelen van de WBI:

De actuele boekwaarden van de overige onroerende zaken:

Voor de hierboven weergegeven locaties bestaat het voornemen om hiervoor een ruimtelijke procedure voor te bereiden. Over deze locaties kan het volgende worden vermeld:

•    Om de woningbouwopgave voor de woningbouwimpuls voor het deelgebied Kern te kunnen realiseren is voor het deelgebied Postkantoorlocatie de locatie Molenstraat 2 (voormalige Postkantoor) verworven. Op 22 april 2024 is de structuurvisie voor de postkantoorlocatie vastgesteld. Bij een eventueel exploitatietekort moet financiële dekking binnen de kaders van de woningbouwimpuls plaatsvinden. Er is een recente waardebepaling beschikbaar. Een correctie op de huidige boekwaarde is op dit moment niet aan de orde.

•    De gemeente is al enige tijd eigenaar van de locatie aan de Stationsstraat 33 in Geldrop. De stedenbouwkundige invulling van deze locatie is onderdeel van de stedenbouwkundige visie voor Lommerrijk die in voorbereiding is. Het gebouw wordt op dit moment tijdelijk bewoond door mensen uit Oekraïne. Afhankelijk van de toekomstige invulling geldt voor de waarde een bandbreedte tussen € 1.015.000,- en € 2.090.000,-. Er wordt uitgegaan van een sluitende grondexploitatie en anders moet de dekking plaatsvinden binnen de financiële kaders van de woningbouwimpuls. Een correctie op de huidige boekwaarde is op dit moment niet aan de orde.

•    De Van der Puttschool is sinds 2023 geen onderdeel meer van de grondexploitatie Centrum-West en geadministreerd onder de materiele vaste activa. 

•    In 2022 heeft de gemeente met behulp van de subsidie voor de woningbouwimpuls stikstofrechten gekocht door het bestaande bouwblok en de milieuvergunning van een pluimveehouderij aan de Gijzenrooi 8 te kopen. Daarmee is ook voldaan aan de voorwaarde van de provincie om een bouwblok voor een stadsboerderij te kunnen realiseren. Inclusief subsidie, gemeentelijke cofinanciering en de uitgifte van bouwrijpe gronden voor een stadsboerderij en enkele ruimte voor ruimte kavels wordt uitgegaan van een sluitende businesscase. Een afwaardering van de huidige boekwaarde is daarom niet aan de orde. 

•    De locatie Geldropseweg 70 is door de gemeente als een strategische aankoop verworven. Momenteel wordt de locatie gebruikt voor de huisvesting van Oekraïners. Gedurende deze tijdelijke situatie zal een permanente invulling worden onderzocht. De beschikbare taxatie is van 2024. Een correctie op de huidige boekwaarde is op dit moment niet aan de orde.

•    De locatie aan de Goorsedijk is door de gemeente aanvankelijk verworven t.b.v. tijdelijke woningbouw. Het haalbaarheidsonderzoek voor tijdelijke woningbouw is afgerond. In het kader van het ruimtelijk ontwikkelperspectief Goorsedijk en omgeving worden mogelijkheden voor woningbouw verder onderzocht. Op basis van een gemiddelde dichtheid zou een positieve grondexploitatie mogelijk moeten zijn. De beschikbare taxatie is van 2023. Een correctie op de huidige boekwaarde is op dit moment niet aan de orde.

•    In 2020, 2021 en 2022 zijn extra agrarische gronden verworven in het gebied Gijzenrooi. Deze gronden maken onderdeel uit van de Landbouwgronden Gijzenrooi. De totale marktwaarde van de agrarische gronden is hoger dan de boekwaarde. Een afwaardering van de gronden is daarom niet aan de orde.

•    In 2019 is de locatie aan de Goorstraat/Sluisstraat gekocht. Deze zal ter zijner tijd met het naastgelegen tankstation worden herbestemd tot een woningbouwinvulling. In 2021 heeft een afwaardering van deze locatie plaatsgevonden op basis van een beschikbare taxatie van € 195.000,-.  De taxateur heeft eind 2024 de waarde herbevestigd. Een correctie op de huidige boekwaarde is op dit moment niet aan de orde.

•    In 2020 is een woning aan de Pastoor de Winterstraat in Mierlo gekocht. De herontwikkeling van deze locatie zal mogelijk worden meegenomen in een totale herontwikkeling van een groter gebied. Uit een waardebepaling is in 2021 gebleken dat de verkoopwaarde € 525.000,- bedroeg. Woningprijzen zijn sindsdien alleen maar gestegen. Een afwaardering is daarom niet aan de orde.

•    In 2022 is de woning aan het Bogardeind 178 gekocht t.b.v. de toekomstige infrastructurele aanpassingen in het kader van de verbreding van de A67. Uit een taxatie bleek dat door toekomstige sloop sprake was van een afwaardering. Deze is in 2022 geboekt ten laste van een beschikbaar krediet. Een verdere afwaardering is niet aan de orde.

Relevante grondaankopen binnen lopende grondexploitaties worden toegelicht bij de toelichting op de betreffende grondexploitatie. Verder lopen er aankoopgesprekken voor een aantal locaties waarop een voorkeursrecht is gevestigd. Ook voor of t.b.v. het gebied van de centrumimpuls Geldrop zullen de komende jaren nog een aantal aankopen plaatsvinden om de plannen gerealiseerd te kunnen krijgen en daarmee aan de subsidievoorwaarden te kunnen voldoen. 

Naast de materiële vaste activa zijn er ook immateriële vaste activa die zijn gelieerd aan ruimtelijke ontwikkelingen. Het gaat dan om de ruimte voor ruimte rechten. Het saldo van deze rechten bedroeg per 1 januari 2024 € 320.000,-. In 2024 heeft de laatste facturering (€200.000,-) van twee ruimte voor ruimte titels plaatsgevonden. Per 31 december 2024 is de boekwaarde € 120.000,- (één titel). Een afwaardering is dan ook niet aan de orde.

Geactiveerde plankosten

In het verleden werd voor ruimtelijke plannen slechts de legesverordening toegepast, waarbij de gemeentelijke kosten vele malen hoger waren dan de leges. Sinds enkele jaren wordt gebruik gemaakt van de landelijke plankostenscan voor berekeningen van de te verwachten plankosten per bouwplan. Die kosten worden opgenomen in anterieure overeenkomsten. Sommige projecten blijken niet door te gaan en voor andere projecten blijkt dat de plankosten hoger zijn geweest dan de te verhalen kosten. In dat geval zouden die kosten alsnog ten laste van het resultaat van de algemene dienst moeten worden gebracht. Om afboeking van plankosten te beperken wordt gewerkt met plankostenbrieven en intentieovereenkomsten. In een eerder stadium van de planvorming is een initiatiefnemer dan plankosten verschuldigd. 

Om ook conform de nieuwe richtlijnen van het BBV voorbereidingskosten voor planvorming te kunnen activeren, is jaarlijks een krediet van € 75.000,- beschikbaar. Een klein deel van dit krediet wordt aangewend voor planvorming voor toekomstige grondexploitaties. Het grootste deel van het krediet wordt gebruikt voor planvorming voor gronden van derden waarvoor nog geen dekking voor de plankosten is geregeld. 

Voor de voorbereiding van plannen op gronden van derden blijkt het krediet van € 75.000,- niet toereikend. In het kader van de jaarrekening wordt voorgesteld om in totaal € 112.236,- aan plankosten voor de voorbereiding van plannen op gronden van derden af te boeken. Dit bedrag bestaat voornamelijk uit de afboeking de €86.316,- aan plankosten voor ontwikkeling van Van Stipdonk. Het resterende bedrag van € 25.920,- bestaat uit de afboeking van 12 verschillende plannen niet door zijn gegaan of waarvan niet alle plankosten zijn verhaald. 

Voor het centrumplan van Geldrop waren ook t/m 2023 al veel plankosten gemaakt. Het totaal aan geactiveerde plankosten voor de woningbouwimpuls bedroeg eind 2023 € 1.873.525,-. Aangezien ook verhaalde plankosten waren ontvangen was feitelijk sprake van een bedrag van € 1.749.694,- aan geactiveerde plankosten. De geactiveerde plankosten voor de woningbouwimpuls bedroegen eind 2024 € 2.379.869,-. In 2024 zijn er geen aanvullende plankosten verhaald. In totaal is er € 123.831,- aan plankosten verhaald en ontvangen. Feitelijk is er sprake van een bedrag van € 2.256.038,- aan geactiveerde plankosten in kader van het centrumplan Geldrop.

Voor het plan Spoorzone, waaronder De Jonkvrouw, is een voorlopige concept-eindafrekening voor de subsidie voorbereid. Op basis van de overeenkomsten met de woningcorporatie kan de gefaseerde uitbetaling van hun subsidieaandeel plaatsvinden. In 2025 zal de eindafrekening van de subsidie worden ingediend. Dan moet blijken of dekking van de onderstaande voorziening ten laste van bestaande kredieten en/of de subsidie mogelijk is. Na toevoeging van de kosten voor 2024 moeten de onderstaande bedragen als volgt worden verlaagd: 

Reserves nota kostenverhaal 2015 en Programma Grondbeleid en Kostenverhaal 18-12-2023

Na amendering heeft de gemeenteraad op 11 december 2023 het Programma Grondbeleid en kostenverhaal goedgekeurd. Op 18 december 2023 is het definitieve Programma vastgesteld door het college, waarbij het nieuwe beleid per 1-1-2024 in werking is getreden, tegelijk met de invoering van de Omgevingswet. Het bovenstaande betekent dat voor de jaarrekening van 2023 de oorspronkelijke nota kostenverhaal van 9 maart 2015 nog van toepassing is. De overeenkomsten die in 2023 zijn gesloten zijn gebaseerd op het oude beleid. In deze paragraaf wordt een actuele situatie van de oorspronkelijke en nieuwe reserves beschreven. Stortingen o.b.v. gemeentelijke grondverkopen in 2024 zijn hieronder weergegeven, evenals de afspraken uit getekende anterieure overeenkomsten, voor zover die in 2024 zijn ontvangen. In 2022 is besloten om de claims die er op rusten t.b.v. de woningbouwimpuls in afzonderlijke saldo’s weer te geven. Hieronder wordt de actuele situatie beschreven. 

Reserve Bovenwijkse Voorzieningen
Bijdragen in deze Reserve moeten worden aangewend voor de voorzieningen, zoals deze zijn beschreven in de op 9 maart 2015 vastgestelde nota kostenverhaal en uitvoeringsparagraaf van de structuurvisie of in het op 18 december 2023 vastgestelde Programma Grondbeleid en kostenverhaal. Ook bij een lager weerstandsvermogen kan er geen vrijval ten gunste van de Reserve grondexploitaties plaatsvinden met uitzondering van het terugstorten van de voorfinanciering.

Reserves Leefbaarheidsfonds

Bijdragen in deze reserves moeten worden aangewend voor flankerend beleid t.b.v. de sociale doelgroep. Er lopen diverse initiatieven voor sociale woningbouw. Deze kunnen ondersteund worden met deze middelen. Zodra er overeenkomsten zijn gesloten, worden ze als claim op deze reserve opgenomen.

Reserves Herstructurering Woongebieden

Bijdragen in deze reserves moeten worden aangewend voor de herstructurering van woongebieden, zoals aan de oostzijde van het Bogardeind tussen de Beukelaar en de Laan der Vier Heemskinderen.

Er lopen geen nieuwe initiatieven voor het herstructureren van woongebieden. Dat betekent dat vooralsnog ook het overige saldo kan worden gebruikt voor het project Bogardeind. 

Reserve Herstructurering Bedrijventerreinen

Bijdragen in deze reserve worden aangewend voor herstructurering van bedrijventerreinen/-locaties.

Er lopen op dit moment geen nieuwe initiatieven.

Reserve Ruimtelijke Ontwikkeling 

Bijdragen in deze reserves worden aangewend voor de acht in de nota kostenverhaal genoemde doeleinden of de in het Programma Grondbeleid en kostenverhaal genoemde doeleinden.

Er zijn op dit moment geen claims t.b.v. de doeleinden uit de nota kostenverhaal 2015 of het Programma Grondbeleid en kostenverhaal 2023. Ook voor het saldo t.b.v. de woningbouwimpuls is het van belang dat deze worden besteed aan één van de acht doeleinden uit de nota kostenverhaal 2015 of het Programma Grondbeleid en kostenverhaal 2023. 

Reserves Programma Grondbeleid en Kostenverhaal
Zoals toegelicht bij de mutaties van de Reserve grondexploitatie moet er bij het afsluiten van de lopende grondexploitaties nog voor € 3.187.431,- aan fondsafdrachten ten laste van de grondexploitaties worden gebracht. Dat is gebaseerd op de afdrachten op basis van het nieuwe Programma Grondbeleid en Kostenverhaal, zoals dat vanaf 1-1-2024 van toepassing is. Dat betekent dat er vanaf 2024 geen toevoeging aan de hiervoor genoemde reserves meer plaatsvindt voor zover het gaat over de gemeentelijke grondexploitaties. Wel zullen er nog toevoegingen zijn op basis van overeenkomsten die in 2023 nog zijn gesloten. 

De nieuwe Reserves (Bovenwijkse Voorzieningen, Sociale woningbouw, Stedelijke herstructurering, Natuur-, Landschap en Groenstructuur, Netwerkverbindingen en Investeringen Ruimtelijke Ontwikkeling) zullen pas worden toegelicht zodra er stortingen hebben plaatsgevonden. Er moet nog worden bepaald op welk moment de bestaande Reserves op basis van het oude beleid opgeheven kunnen worden. Ook de compensatiefondsen (parkeercompensatie, watercompensatie en Natuur- en groencompensatie) geldt dat ze pas worden toegelicht zodra er stortingen plaatsvinden.

Het uitgangspunt is dat bij nieuwbouw de bestaande groene kwaliteiten behouden blijven. Als groen niet behouden kan blijven moet compensatie plaatsvinden van het groen dat verloren gaat. Aangezien het veelal gaat om openbare gronden waarop de compensatie plaats zou moeten vinden, zal het compensatiebedrag aan de gemeente verschuldigd zijn. De gemeente zal daarna zorgdragen voor de realisatie en compensatie.