Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening

Op 1 januari 2016 is de Wet modernisering Vpb-plicht overheidsondernemingen ingegaan. De voorlopige aangifte voor 2024 is nihil. Daarnaast hebben we verminderingen ontvangen (circa 60.000,-) over de betalingen van de voorlopige aanslagen 2021 en 2022.

Het recht op verliescompensatie in het kader van de vennootschapsbelasting bedraagt 10.9 miljoen conform de ingediende aangiften t/m 2022, de aanslagen t/m 2018 zijn definitief opgelegd.

Met de belastingdienst is de afstemming voor de uitgangspunten van de aangiften gemaakt en de Vast Stellings Overeenkomst (VSO) voor de Grondexploitaties is in 2021 ondertekend.

Bij de rechtmatigheidsverantwoording vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. In de toelichting op het Besluit Accountantscontrole Decentrale Overheden (Bado) wordt begrotingsrechtmatigheid omschreven als:

“Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en lasten, evenals de balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en de hiermee samenhangende programma’s. In de begroting zijn de maxima voor de lasten vermeld die door het gemeenteraad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, de toereikendheid van het begrotingsbedrag en het begrotingsjaar van belang zijn”.

Afwijkingen betrekt het college in de rechtmatigheidsverantwoording. Mogelijke afwijkingen ten opzichte van de gewijzigde begroting zijn in het onderstaande stroomschema uit de kadernota rechtmatigheid samengevat.



Overschrijding van lasten en/of investeringen
De toets op rechtmatigheid richt zich op de beschikbare lastenbudgetten en de werkelijke lasten. Uit het onderstaande gecomprimeerde overzicht van de lasten blijkt dat er ten opzichte van de begroting na wijziging op 2 programma’s overschrijdingen zijn.

Op grond van de Financiële verordening gemeente Geldrop-Mierlo 2023 zijn een aantal overschrijdingen acceptabel. In onderstaande tabel is per programma aangegeven welk deel van de overschrijding acceptabel is.

Bij de jaarrekening 2023 zouden de acceptabele overschrijdingen de begrotingsonrechtmatigheid opheffen. Omdat tegenover de overschrijdingen extra baten staan was dat een acceptabele overschrijding geweest. Echter in oktober 2024 is de Kadernota Rechtmatigheid 2024 verschenen. Op grond van die nota, en dus in tegenstelling tot vorig jaar, heffen de acceptabele overschrijdingen de onrechtmatigheid niet meer op.

Toelichting lastenoverschrijdingen op programma’s, investeringen en projecten
Programma 1 - De mens centraal (€ 3.074.000,-)
De lastenoverschrijding wordt met name veroorzaakt door de opvang van ontheemden uit Oekraïne. Daarvoor is € 3,4 miljoen meer uitgegeven dan geraamd. Tegenover deze lasten staan niet geraamde daaraan gerelateerde baten van € 4,5 miljoen. Omdat deze baten de lastenoverschrijding ruim compenseren betreft dit een acceptabele overschrijding.

Programma 3 - Levendige dorpen (€ 342.000,-)
De lastenoverschrijding betreft voornamelijk de lasten van de specifieke uitkering versterking bibliotheken. Tegenover deze lasten staan niet geraamde daaraan gerelateerde compenserende baten van € 228.000. 
Voor de resterende lastenoverschrijding van € 114.000 geldt dat deze overschrijding toe ziet op een hogere toerekening van overhead op dit programma. Zoals in de "algemene toelichting en inleiding bij programma's" staat vermeld geeft dit een voordeel op programma 6. Desondanks blijft € 114.000 van deze overschrijding niet acceptabel.

Begrotingsrechtmatigheid investeringen en projecten
Onderstaande investeringen en projecten zijn overschreden. De overschrijdingen zijn hieronder toegelicht.

Investering/project                                                                                            Overschrijding
Riolering Hekelstraat                                                                                               € 80.000
Reconstructie Hekelstraat                                                                                 € 127.000
Vervangen tennisveld/Sportpark Bronzenwei                                       € 123.000
Openbaar gebied Bleekvelden                                                                         € 180.000
In het overzicht van investeringen en projecten staan                      € 242.000
16 kredieten met een budgetoverschrijding kleiner
dan de rapporteringsgrens van € 50.000,-.    
Totaal overschrijdingen                                                                                        € 752.000


De investering Herinrichting Heuvel, Bezorgrshof, Achter de Kerk maakt onderdeel uit van Projecten in het centrum van Geldrop t.b.v. centrumvisie Geldrop. Per saldo worden deze kredieten niet overschreden.

De investering Herinrichting Eindhovenseweg; busbaan Hooge Akker-gemeente grens, maakt onderdeel uit van "reconstructie Eindhovenseweg, gedeelte Gijzenrooiseweg-gemeentegrens Eindhoven”.

Over- en onderschrijdingen van de baten en onderschrijdingen van lasten en investeringen
De gemeenteraad heeft op 24 februari 2025 het volgende besluit genomen: 
“Het melden van over- en onderschrijdingen van de baten en onderschrijdingen van lasten en investeringen in de jaarrekening wordt als tijdig beschouwd.”

In de analyse per programma bij “Wat heeft het gekost” worden de onder- en overschrijdingen op de baten en lasten toegelicht. De onderschrijdingen op de investeringen zijn toegelicht in het “Overzicht van investeringen en projecten”.
Met de toelichtingen in deze jaarrekening maken die geen onderdeel uit van de begrotingsonrechtmatigheid.

De belangrijkste over- en onderschrijdingen die niet meetellen voor de begrotingsrechtmatigheid zijn hieronder per programma opgesomd.

Programma 1 – De mens Centraal
De onderschrijdingen op de lasten betreffen energietoeslag en inburgering. De onderschrijding op de lasten gaat om een afrekening over 2023 van de TOZO-regeling.

Programma 2 - Sterke wijken
In dit programma is er een overschrijding op de baten met betrekking tot de SPUK sport.

Programma 5 - De mens centraal
De onderschrijding op de baten heeft in dit programma betrekking op de rioolheffing. Zowel de baten als de lasten voor afval zijn hoger dan geraamd. Per saldo is het een nadeel. Tot slot is er in dit programma een onderschrijding op de lasten voor duurzaamheid.

Programma 6 - Organisatie
In dit programma is er een onderschrijding op de rente- en de personeelslasten. Ook de lasten voor de Vpb zijn lager dan geraamd en daarnaast is er een niet geraamde restitutie Vpb over 2021 en 2022 ontvangen. Er is een overschrijding op de ontvangsten van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds.

Bovenstaande in acht nemende is de onderschrijding van de lasten tijdig gemeld en daarmee akkoord.

Voor de toelichting op de analyse van het overzicht van baten en lasten verwijzen wij naar de programma's. In ieder programma is het na het onderdeel 'wat heeft het gekost' een analyse opgenomen. 

In de begroting 2024 is een bedrag van € 77.500,- als onvoorzien geraamd. In 2024 is hier geen beroep op gedaan. 

In het volgende overzicht staan de incidentele lasten en baten in 2024.

Toelichting incidenteel:
De incidentele kosten vanaf € 50.000,- zijn toegelicht, met uitzondering van de hierboven genoemde die betrekking hebben op reserves. Deze staan bij de toelichtingen op de reserves. 

Extra werkbelasting team Ruimtelijke Ontwikkeling (B2023)
Tijdelijke formatie in het kader van versnelde afhandeling van vergunningen in verband met de gewijzigde termijn van afdoening van 13 naar 8 weken door de Omgevingswet. 

Opvang van Oekraïense vluchtelingen
Voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen zijn kosten gemaakt, zoals voor huisvesting en leefgeld. Daarvoor hebben we rijksbijdragen ontvangen. 

Grondexploitatie (B2024)
Zie paragraaf grondbeleid. 

Tijdelijke urenuitbreiding i.v.m. crisis Oekraïne (B2024)
Extra inzet i.v.m. de crisis Oekraïne. 

De WNT is van toepassing op gemeente Geldrop-Mierlo. Het toepasselijke bezoldigingsmaximum is in 2024 € 233.000,-.

Naast de hieronder vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen met een dienstbetrekking die in 2024 een bezoldiging boven het individueel toepasselijke drempelbedrag hebben ontvangen.

Rechtmatigheidsverantwoording jaarrekening 2024

Verantwoordelijkheid college van burgemeester en wethouders
De baten en lasten alsmede de balansmutaties moeten getrouw in de jaarrekening worden opgenomen. Uit het getrouw opnemen van de baten en lasten alsmede de balansmutaties, blijken een drietal rechtmatigheidscriteria niet expliciet. Dit betreffen het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium. In deze rechtmatigheidsverantwoording licht het college van burgemeester en wethouders toe in hoeverre bij de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium zijn nageleefd. Dit houdt in dat de verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties in overeenstemming zijn met door de raad vastgestelde kaders zoals de begroting en verordeningen en met bepalingen in de relevante wet- en regelgeving. Bij de waarderingsgrondslagen in de jaarrekening is het door de raad op 24 februari 2025 vastgestelde normenkader van de relevante wet- en regelgeving verder toegelicht.

Deze verantwoording hanteert een grensbedrag omdat alleen de van belang zijnde aspecten in de verantwoording hoeven te worden betrokken. Deze grens is door de raad bepaald en bedraagt 1% van de totale lasten inclusief toevoegingen aan de reserves en is daarmee vastgesteld op € 1.349.000,-. De grondslag voor deze verantwoording is de Kadernota Rechtmatigheid 2024 van de Commissie BBV van oktober 2024.

Bevinding
Het college stelt vast dat de omvang van de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties die niet rechtmatig tot stand zijn gekomen € 6.659.000,- bedraagt. Dit is hoger dan de daarvoor gestelde grens van € 1.349.000,-. Van de niet rechtmatig tot stand gekomen verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties is volgens het college overigens een bedrag van € 3.302.000,- acceptabel op basis van door de gemeenteraad vastgestelde afspraken.



In de paragraaf bedrijfsvoering is op basis van de Kadernota rechtmatigheid van de commissie BBV en op basis van de afspraken met de raad aanvullende informatie opgenomen over de financiële rechtmatigheid. In deze paragraaf heeft het college ook beschreven welke actie hij onderneemt om vermelde afwijkingen in de toekomst te voorkomen.