GR Omgevingsdienst Zuidoost Brabant (ODZOB) te Eindhoven
Doel en openbaar belang
In stand houden van de GGD om daarmee de gezondheid van de bevolking en preventie van ziekten te bevorderen, alsmede snelle interventies op het gebied van gezondheid te verzorgen. Gemeenschappelijke behartiging van de belangen van de deelnemende gemeenten en uitvoering van de wettelijke gemeentelijke taken op het gebied van de (openbare) gezondheid(szorg). Financiering op basis van bijdrage deelnemende gemeenten, bijdragen ziektekostenverzekeraars, ambulancehulpverlening en bijdragen particulieren.
Algemene visie op en beleidsvoornemens omtrent inschakelen van de verbonden partij
De gemeente kan profiteren van de professionele kennis en voorzieningen welke de GGD bezit en door de gemeente niet zelfstandig in stand gehouden kunnen worden. Tevens wordt door de samenwerking met de regiogemeenten een schaalgrootte bereikt die een efficiënte en effectieve aanpak mogelijk maakt tegen zo laag mogelijke kosten. Een positieve bijdrage aan de gezondheid van de inwoners van onze gemeente en uitvoering van tal van wettelijke taken.
Veranderingen en ontwikkelingen
Bestuursopdracht:
In het kader van de bestuursopdracht, die in 2018 door gemeenten aan GGD is gegeven, zijn in 2022 wederom stappen gezet. Na de integratie van JGZ 0-4 in de GGD per 2021 is eind 2022 gestart (planvorming) met een meerjarig vernieuwingstraject van JGZ. Verder is het Lean gedachtengoed van continue verbeteren binnen de GGD geïmplementeerd en is de transitie van een drielagen naar een tweelagen structuur afgerond (nieuwe teams gevormd en managers benoemd). De kaders voor zelf organiserende teams zijn vastgesteld en veel teams zijn met teamscans of implementatie gestart. De contracttaken zijn uitgebreid waardoor er een bredere financiële basis is voor de GGD. Eind 2023 vindt er een eindevaluatie van de bestuursopdracht plaats.
Meerjarig beleidsplan GGD 2022-2026
Het nieuwe GGD-bestuur heeft het MJB-plan 2022-2026 omarmd dat onder het vorige bestuur tot stand was gekomen. Het MJB-plan bevat zes strategische thema’s die in 2023 worden vertaald in uitvoeringsprogramma’s. Elk AB-lid stelt zich als ambassadeur van een thema op. De thema’s zijn:
• Verkleinen van gezondheidsverschillen
• Bevorderen van een gezonde leefstijl in een gezonde leefomgeving
• Bevorderen van mentale gezondheid en een mentaal gezonde samenleving
• Verkleinen van de effecten van Covid-19
• Een sluitende (regionale) aanpak voor mensen met verward of onbegrepen gedrag
• De juiste ambulancezorg in de acute zorgketen
De eerste drie thema’s van het MJB-plan hebben een relatie met het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) waarmee 21 gemeenten vanaf 2023 mee aan de slag gaan. De GGD zorgt voor verbinding tussen het MJB-plan en GALA.
Publieke gezondheid
De reguliere GGD-taken hebben in het in 2022 in vergelijking tot andere jaren daarvoor relatief weinig hinder ondervonden van de effecten van Covid-19. De GGD heeft inzet gepleegd op de volgende terreinen; rijksvaccinatieprogramma, infectieziektebestrijding, tuberculose, seksuele gezondheid, onderzoek, gezondheidsbevordering, medisch-milieukundige zorg, forensische geneeskunde, bijzondere zorg, toezicht, publieke gezondheid van asielzoekers en vluchtelingen en de GGD crisistaken. Grossomodo kan gesteld worden dat de (productie) resultaten bij de meeste GGD-diensten behaald zijn en soms de resultaten voor de Covid-19 periode overtreffen (bijv. forensische geneeskunde en seksuele gezondheid). Alleen bij reizigerszorg was de vraag in 2022 lager dan in pre-Covid periode maar ziet de GGD wel dat deze markt zich herstelt. Verder heeft in 2022 een inhaalcampagne HPV voor jongens en meisjes tot 18 jaar plaatsgevonden in het kader van het rijksvaccinatieprogramma. De uitvoering daarvan heeft de GGD gekoppeld aan het reguliere RPV zodat er uiterst efficiënt is gewerkt. Bij de inhaalcampagne zijn 30.955 prikken gezet.
Covid-19
In 2022 zijn 365.743 personen door de GGD getest op Covid-19. In onze regio zijn in totaal 244.067 positieve testuitslagen gevonden (incl. de testen buiten de GGD teststraten). In het begin van het jaar was de testvraag groot, later name die vraag af nadat het zelftesten de norm was geworden. Het testen vond aanvankelijk plaats in 3 grote teststraten die in de loop van het jaar zijn afgeschaald naar 2 en 1 testlocatie(s). In de piek periode waren er 26 testlijnen in de regio beschikbaar. In diverse vaccinatie herhaalcampagnes zijn 436.522 personen gevaccineerd. Dat gebeurde op twee grote vaste locaties in Helmond en Eindhoven waar in de piek periode 42 vaccinatielijnen beschikbaar waren. Later zijn er ook diverse pop-up locaties in de regio ingezet. Voor moeilijk bereikbare groepen is een mobiel vaccinatieteam ingezet. In de eerste helft van het jaar is broncontactonderzoek op steekproefbasis uitgevoerd om de verspreiding van het virus in de dammen. Uit landelijk onderzoek bleek dat BCO hiervoor geen meerwaarde meer had . Om deze reden is de GGD hier per 1 september mee gestopt.
Andere crisistaken
Naast de bestrijding van Covid-19 werd de GGD in 2022 geconfronteerd met de volgende andere crisistaken:
• Uitbraak van MPOX
• Opvang van Oekraïense vluchtelingen
• De crisisnoodopvang van asielzoekers
Bedrijfsvoering
De ondersteunende afdelingen van de GGD hebben in 2022 zowel de reguliere GGD processen als de Covid-processen (testen en vaccinatiestraten) ondersteund. Daarnaast waren er ook nog projecten als MPOX en de ondersteuning van Oekraïense vluchtelingen en Crisisnoodopvang die van de ondersteunde diensten extra inspanning hebben gevraagd. Enkele ontwikkelingen en resultaten van de ondersteunende processen zijn:
• Personeel: Eind 2022 waren er bij de GGD 975 medewerkers (620 FTE) in dienst (exclusief Covid). Het ziekteverzuim was 7.1% bij publieke gezondheid en 7.2% bij Ambulancezorg. Het personele verloop bij PG was 18%.
• Klantcontactcentrum: minimaal 200 telefoontjes per dag met pieken naar 3.000 – 5.000 per dag. Over het hele jaar zijn er 6.700 vragen via webcare beantwoord. De chatbot en de kennisbank zijn doorontwikkeld.
• I&A: het werken in de cloud is verder doorgezet en het beveiligingsniveau van de systemen is verder opgevoerd.
• Facilitair en huisvesting: het hybride werken is gefaciliteerd en planvorming met betrekking tot herhuisvesting van JGZ (consultatiebureaus) en de ambulancepost omgeving Helmond heeft verder gestalte gekregen.
• Duurzaamheid: De positie en doelen met betrekking tot duurzaamheid zijn bepaald en de Green Deal Zorg 3.0 is omarmd.
Risico's
Als belangrijkste risico’s worden gezien:
Stijging van kosten
• Het risico dat de loon- en materiele kosten sneller stijgen dan de in de begroting opgenomen indexering van de gemeentelijke bijdrage voor het gezamenlijke takenpakket en / of het NZA-budget voor ambulancezorg, en dat deze niet in de daaropvolgende jaren wordt rechtgetrokken.
• Het risico dat door fusie, reorganisatie, conflicten etc. er wachtgelden / frictiekosten dienen te worden uitbetaald die niet door gemeenten, derden of de lopende exploitatie worden gedekt.
• Het risico dat als gevolg van (belasting) wet- en regelgeving de kosten meer dan gemiddeld stijgen en/of tot een naheffing leiden.
• Toenemende arbeidskrapte.
Onvoldoende budget
• Het risico dat om de paraatheid van de Ambulancezorg te handhaven er, bv vanwege een hoog ziekteverzuim of een groot personeelsverloop, te weinig budget is om de vervangingskosten te dekken. Daarnaast bestaat m.b.t. ambulancezorg een algemeen exploitatierisico op de omvangrijke materiele kosten.
Uitvoering van noodzakelijke activiteiten zonder financiering
• Het risico dat door een ramp bij PG veel extra inzet nodig is en/of waardoor het reguliere werk in gevaar komt.
• Het risico dat verplichte landelijke wet- en regelgeving bij PG leidt tot activiteiten waarvan de kosten nog niet zijn opgenomen in de begroting.
Extra kosten door organisatieverandering
• Het risico dat, wanneer de aanwijzing voor ambulancezorg niet meer aan de GGD wordt toegekend, een deel van centrale overhead niet meer wordt gedekt.
Extra kosten door verandering taakuitvoering
• Het risico dat er (door externe ontwikkelingen) een wijziging in de taakinhoud optreedt waardoor er tijdelijk meerkosten ontstaan.
Extra kosten door afname markttaken
• Het risico dat door marktomstandigheden er tijdelijke ongedekte kosten blijven bij de contracttaken voor het rijk en derden.
Beveiliging en (onder-)verzekering
• Het risico dat toegewezen schadeclaims niet volledig worden afgedekt door de afgesloten verzekeringen.
• Het risico dat er zich ICT beveiligingsproblemen voordoen.
Verbonden partijen
• Het risico dat bij liquidatie van een der verbonden partijen er claims aan de GGD zullen zijn.
• Het risico dat er zich nog overige (personele) tegenvallers voordoen waarmee nog geen rekening gehouden is.
Afbreukrisico van geen deelname
Geen behartiging van onze belangen op dit gebied en niet kunnen voldoen aan wettelijke verplichtingen waaronder het in stand houden van een GGD.
Alternatieven voor geen deelname
Het zoeken naar andere instanties die uitvoering kunnen geven aan onze wettelijke taken op het gebied van openbare gezondheidszorg. Volledig afzien van geen deelname is geen reële optie i.v.m. de in de Wet Publieke Gezondheid opgenomen eis dat de gemeente een GGD in stand moet houden.
Bestuurlijke betrokkenheid en vertegenwoordiging
Deelname aan het Algemeen Bestuur en commissies door de 21 gemeenten in Zuidoost-Brabant.
Algemeen bestuur en financiële commissie: lid: wethouder M. Sanders.
Deelname aan het Dagelijks Bestuur; wethouder M. Sanders
Frequentie van terugkoppeling naar de raad
Jaarlijks structureel naar de raad voor begroting / jaarrekening ; daarnaast incidenteel, afhankelijk van ontwikkelingen.
Financieel belang
Naast de individuele werkprogramma's is er nog sprake van een collectief takenpakket. Deze worden buiten het werkprogramma om afgerekend.
Collectieve taken € 55.309,-
Voorschotten werkprogramma basistaken € 179.847,-
Voorschotten werkprogramma verzoektaken € 107.510,-
Eindafrekening werkprogramma € 17.831,-
Opdrachten buiten werkprogramma € 123.846,-
Totaal: € 484.343,-