Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening

Op 1 januari 2016 is de Wet modernisering Vpb-plicht overheidsondernemingen ingegaan. De voorlopige aangifte voor 2023 is betaald in boekjaar 2023. Daarnaast hebben we verminderingen ontvangen (circa 70.000,-) over de betalingen in 2019 en 2020. Deze jaren zijn nu definitief afgewikkeld.

Met de belastingdienst is de afstemming voor de uitgangspunten van de aangiften gemaakt en de VastStellingsOvereenkomst (VSO) voor de Grondexploitaties is in 2021 ondertekend.

Bij de rechtmatigheidsverantwoording vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en 
lasten, alsmede de balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma’s (begrotingscriterium). Uitgangspunt is het niveau waarop de raad de budgetten in de begroting en bij investeringen geautoriseerd heeft. In de begroting zijn de bedragen voor de lasten en baten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de juiste investering, het toereikend zijn van het begrotingsbedrag, alsmede het begrotingsjaar van belang zijn.

Als blijkt dat de gerealiseerde bedragen hoger zijn dan de, ook na de laatste begrotingswijziging, geraamde bedragen dan kan er sprake zijn van onrechtmatige uitgaven (begrotingsonrechtmatigheid) aangezien deze lasten buiten het budgetrecht van de raad tot stand zijn gekomen. 

In deze jaarrekening neemt het college voor het eerst de rechtmatigheidsverantwoording op zoals o.a. toegelicht in het raadsvoorstel bij het actualiseren van de Financiële verordening. In deze rechtmatigheidsverantwoording licht het college toe in hoeverre bij de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium zijn nageleefd.

In hoofdstuk 3 van de gewijzigde Financiële verordening zijn daarvoor artikelen opgenomen. Deze artikelen zijn overgenomen uit de Modelverordening van de VNG van november 2022. Die Modelverordening is op zijn beurt weer gebaseerd op de Kadernota rechtmatigheid van de commissie BBV. Op 20 november 2023 heeft de commissie BBV een Q&A rechtmatigheidsverantwoording gepubliceerd. De daarin gegeven antwoorden leiden tot verschillende interpretaties van hoe om te gaan met de begrotingsrechtmatigheid. Om duidelijkheid te krijgen over hoe we in deze jaarrekening invulling geven aan de begrotingsrechtmatigheid, hebben we deze werkwijze samen met het controleprotocol in december 2023 aan uw raad voorgelegd.

De toets op rechtmatigheid richt zich op de beschikbare uitgavenbudgetten en de in werkelijkheid gedane uitgaven. Uit het overzicht baten en lasten op de voorgaande pagina’s, en hieronder gecomprimeerd weergegeven, blijkt dat er bij 4 programma's een overschrijding op de lasten is. De bedragen in onderstaande tabellen moeten vermenigvuldigd worden met € 1.000,-.

Op grond van de Kadernota Rechtmatigheid 2023 van de Commissie BBV van november 2023, de Financiële verordening gemeente Geldrop-Mierlo 2023 en de vastgestelde werkwijze begrotingsrechtmatigheid jaarrekening 2023 gemeente Geldrop-Mierlo is in onderstaande tabel het resterende saldo van de begrotingsonrechtmatigheden bepaald.

Begrotingscriterium	Overschrijding	Waarvan acceptabel
Overschrijding lasten programma's:
Programma 3. Veiligheid en handhaving	104	104
Programma 7. Jeugdbeleid en onderwijs	945	872
Programma 8. Duurzaamheid, natuur en milieu	74	74
Programma 11. Financiën en belastingen	1.014	1.014
Subtotaal programma's	2.137	2.064
Overschrijding investeringsbudgetten (kredieten)	0	0
Totaal overschrijding	2.137
Totaal overschrijdingen die passen binnen het vooraf vastgestelde beleid en daarmee acceptabel zijn.		2.064
Resterend saldo begrotingsonrechtmatigheden		73

Toelichting overschrijdingen per programma

Programma 3. Veiligheid en handhaving (€ 104.000,-)
De lastenoverschrijding betreft voornamelijk de overhead binnen dit programma. Alle over- en onderschrijdingen in de individuele programma’s geven per saldo geen overschrijding (zie Algemene toelichting en inleiding bij de programma’s).
Omdat de kostenoverschrijding op dit programma past binnen het bestaand beleid, maar niet in de tussentijdse rapportage verwerkt kon worden, betreft dit een acceptabele overschrijding. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.

Programma 7. Jeugdbeleid en onderwijs (€ 945.000,-)
De lastenoverschrijding wordt met name veroorzaakt door de kostenoverschrijding op de jeugdzorg. Omdat deze kostenoverschrijding veroorzaakt wordt door een open-einde regeling, betreft dit een acceptabele overschrijding. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.
Door extra onderhoud aan huisvesting basisonderwijs en speciaal onderwijs, mede veroorzaakt door een niet volledig verzekerde schade, bedraagt de onrechtmatige overschrijding € 73.000,-. Zie hiervoor de analyse in programma 7 onder taakveld 4.1 Onderwijshuisvesting.

Programma 8. Duurzaamheid, natuur en milieu (€ 74.000,-)
De lastenoverschrijding zit met name in de gesloten exploitaties afval en riolering. 
Omdat de kostenoverschrijding op dit programma past binnen het bestaand beleid, maar niet in de tussentijdse rapportage verwerkt kon worden, betreft dit een acceptabele overschrijding. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.

Programma 11. Financiën en belastingen (€ 1.014.000,-)
De lastenoverschrijding heeft betrekking op afwijkingen ten opzichte van de begroting op de mutaties in de reserves (€ 650.000,-). Omdat de storting gedaan is conform raadsbesluit is er geen sprake van een begrotingsonrechtmatigheid.
Daarnaast betreft de lastenoverschrijding de overhead binnen dit programma. Alle over- en onderschrijdingen in de individuele programma’s geven per saldo geen overschrijding (zie Algemene toelichting en inleiding bij de programma’s).
Omdat de kostenoverschrijdingen op dit programma passen binnen het bestaand beleid, maar niet in de tussentijdse rapportage verwerkt konden worden, betreft dit een acceptabele overschrijding. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.

Begrotingsrechtmatigheid investeringen en projecten
De overschrijding op de herinrichting van de Eindhovenseweg maakt onderdeel uit het werk "reconstructie Eindhovenseweg, gedeelte Gijzenrooiseweg-gemeentegrens Eindhoven”. Per saldo worden deze kredieten niet overschreden.

In het overzicht van investeringen en projecten staan 11 kredieten met een budgetoverschrijding kleiner dan de rapporteringsgrens van € 50.000,-. 

Daarnaast is er 1 krediet met een budgetoverschrijding groter dan de rapporteringsgrens van € 50.000,-.
Omdat de kostenoverschrijding op dit krediet past binnen het bestaand beleid, maar niet in de tussentijdse rapportage verwerkt kon worden, betreft dit een acceptabele overschrijding. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.

Voor de toelichting op de analyse van het overzicht van baten en lasten verwijzen wij naar de programma's. In ieder programma is het na het onderdeel 'wat heeft het gekost' een analyse opgenomen. 

In de begroting 2023 is een bedrag van € 77.500,- als onvoorzien geraamd. In 2023 is hier geen beroep op gedaan. 

In het volgende overzicht staan de incidentele lasten en baten in 2023.

		2023
Omschrijving	Baten	Lasten
Programma 1 Gebiedsgericht werken
Geen incidentele baten en lasten
Programma 2 Economie en vastgoed
Storting reserve Recreatie en Toerisme	193.901
Programma 3 Veiligheid en handhaving
Geen incidentele baten en lasten
Programma 4 Bestuur en bestuurlijke samenwerking
Vrijval voorziening wethouderspensioenen	398.374
Programma 5 Werk en inkomen
Hulp op maat reserve maatwerkaanpak		135.000
Energietoeslag reserve maatwerkaanpak		850.220
Storting reserve opvang ontheemden Oekraïne		2.000.000
Programma 6 Zorg, welzijn en cultuur
Toekomst Weeffabriek		615.901
Programma 7 Jeugdbeleid en onderwijs
Storting IHP		246.935
Programma 8 Duurzaamheid, natuur en milieu
Storting reserve duurzaamheid		407.992
Programma 9 Bereikbaarheid en verkeer
Geen incidentele baten en lasten
Programma 10 Bouwen en wonen
Grondexploitaties	1.779.944	2.741.993
Anterieure overeenkomsten	117.978	117.978
Programma 11 Financiën en belastingen
Storting extra middelen jeugdzorg in algemene reserve		650.000
Resultaat 2e Turap 2023		246.665
Ontrekking algemene reserve toekomst Weeffabriek	615.901
Overig
Bedragen kleiner of gelijk aan 50.000	73.165	535.421
Subtotaal vóór mutaties reserves	3.179.263	8.548.105
Mutaties reserves	Onttrekking	Storting
Storting reserve Recreatie en Toerisme		193.901
Hulp op maat reserve maatwerkaanpak	135.000
Energietoeslag reserve maatwerkaanpak	850.220
Storting reserve opvang ontheemden Oekraïne		2.000.000
Storting IHP		246.935
Storting reserve duurzaamheid		407.992
Saldo bovenwijks naar res grondexploitaties	239.140	239.140
WBI rentetoevoeging JR 2022	156.299	156.299
Ontrekking leefbaarheidsfonds soc woningbouw Landkaartje	87.920
Ontrekking leefbaarheidsfonds soc woningbouw De Waag	159.950
Claim WBI naar reserve WBI	128.022	128.022
Storting bovenwijks GB 2023		100.000
Storting bovenwijks grondverkopen 2023		101.640
Rente 2% subsidie woningbouwimpuls		159.425
Rente 2% co financiering woningbouwimpuls		159.425
Storting extra middelen jeugdzorg in algemene reserve		650.000
Vrijval reserve corona tgv algemene reserve	68.883	68.883
Resultaat 2e Turap 2023	246.665
Ontrekking algemene reserve toekomst Weeffabriek	615.901
Onttrekking reserve GB tbv verliesvoorziening GB	1.355.230
Onttrekking inzake afdracht fondsen grondverkopen	186.995
Bedragen kleiner of gelijk aan 50.000	73.165	373.921
Subtotaal reserves	4.303.390	4.985.583
Totaal	7.482.653	13.533.688
Incidenteel saldo Jaarrekening 2023 (incl. resultaat grondexploitaties)		6.051.035

Toelichting incidenteel:
De incidentele kosten vanaf € 50.000,- zijn toegelicht, met uitzondering van de hierboven genoemde die betrekking hebben op reserves. Deze staan bij de toelichtingen op de reserves. 

Vrijval voorziening wethouderspensioenen
Er is een voordeel als gevolg van vrijval voorziening wethouderspensioenen van € 398.374,-. Dit houdt verband met gestegen wettelijke rekenrente. Een gespecialiseerd bureau berekent hoe hoog deze voorziening moet zijn (actuarieel). 

Toekomst Weeffabriek
Financiële afronding van de boekjaren 2022 en 2023. Om tot een toekomstbestendige exploitatie van de Weeffabriek te komen vanaf 2024. 

Resultaat grondexploitaties 2023
Dit betreft de incidentele baten en lasten, gerelateerd aan grondexploitaties, welke ten gunste en ten laste komen van de algemene dienst. 

Anterieure overeenkomsten
Eenmalige projecten met betrekking tot facilitair grondbedrijf. 

 

Omschrijving	Toevoeging	Onttrekking	Reden
Bestemmingsreserve
Reserve onderwijshuisvesting (IHP)	0	246.935	Dekking afschrijving investering
Totaal bestemmingsreserves	0	246.935
Dekkingsreserves
Dekkingsreserve bouw nieuwe raadzaal	0	60.114	Dekking afschrijving investering
Dekkingsreserve nutsvoorzieningen centrum Mierlo	0	6.507	Dekking afschrijving investering
Dekkingsreserve P-Margrietstraat t.h.v. P-Frisostraat	0	22.850	Dekking afschrijving investering
Dekkingsreserve Dorpsstraat deel Rabo - t.h.v. Plus	0	24.338	Dekking afschrijving investering
Dekkingsreserve voorber onderzoek en kiosk	0	7.238	Dekking afschrijving investering
FBW Herinrichting Langstraat	0	8.288	Dekking afschrijving investering
FBW Herinrichting Korte Kerkstraat/Bogardeind	0	10.144	Dekking afschrijving investering
FBW Rotonde centrum Geldrop	0	3.628	Dekking afschrijving investering
FBW Herinr. Bogardeind (ijsalon/Beukelaar)	0	7.246	Dekking afschrijving investering
FBW Kruispunt Bogardeind (extra rechtdoorstrook)	0	988	Dekking afschrijving investering
FBW Bogardeind / Gijzenrooiseweg	0	10.255	Dekking afschrijving investering
FBW Aanpass openb Ruimte brede school Coevering	0	5.755	Dekking afschrijving investering
FBW Busbaan Gijzenrooiseweg	0	3.021	Dekking afschrijving investering
FBW Beleefpad Katoenpad	0	615	Dekking afschrijving investering
FBW Kasteelseloop en Molenheide	0	594	Dekking afschrijving investering
FBW Recreatieve fietsverbinding Rijk Dommel en AA	0	7.679	Dekking afschrijving investering
FBW Busstrook zuid rijbaan Ln Vier Heemskinderen	0	1.976	Dekking afschrijving investering
Speelvoorziening Gulbergen	0	1.085	Dekking afschrijving investering
FBW Santheuvel	0	10.803	Dekking afschrijving investering
Totaal dekkingsreserves	0	193.124
Totaal	0	440.059

De WNT is van toepassing op gemeente Geldrop-Mierlo. Het voor gemeente Geldrop-Mierlo toepasselijke bezoldigingsmaximum is in 2023 € 223.000,-.

Naast de hieronder vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen met een dienstbetrekking die in 2023 een bezoldiging boven het individueel toepasselijke drempelbedrag hebben ontvangen.

Gegevens 2023
bedragen x € 1	N.J.H. Scheltens	W.H.F Geboers
Functiegegevens	Secretaris	Griffier
Aanvang en einde functievervulling in 2023	1/1 - 31/12	1/1 - 31/12
Omvang dienstverband (als deeltijdfactor in fte)	1,0	1,0
Dienstbetrekking?	ja	ja
Bezoldiging
Beloning plus belastbare onkostenvergoeding	140.398	99.795
Beloningen betaalbaar op termijn	22.477	15.684
Subtotaal	162.875	115.479
Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum	223.000	223.000
-/- Onverschuldigd betaald bedrag en nog niet terugontvangen bedragen	N.v.t.	N.v.t.
Bezoldiging	162.875	115.479
Het bedrag van de overschrijding en de reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan	N.v.t.	N.v.t.
Toelichting op de vordering wegens onverschuldigde betaling	N.v.t.	N.v.t.
Gegevens 2022
bedragen x € 1	N.J.H. Scheltens	W.H.F Geboers
Functiegegevens	Secretaris	Griffier
Aanvang en einde functievervulling in 2022	1/1 - 31/12	1/1 - 31/12
Omvang dienstverband (als deeltijdfactor in fte)	1,0	1,0
Dienstbetrekking?	ja	ja
Bezoldiging
Beloning plus belastbare onkostenvergoeding	128.576	93.202
Beloningen betaalbaar op termijn	22.234	16.323
Subtotaal	150.810	109.525
Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum	216.000	216.000
Bezoldiging	150.810	109.525

Rechtmatigheidsverantwoording jaarrekening 2023

Verantwoordelijkheid college
De baten en lasten alsmede de balansmutaties moeten getrouw in de jaarrekening worden opgenomen. Uit het getrouw opnemen van de baten en lasten alsmede de balansmutaties, blijken een drietal rechtmatigheidscriteria niet expliciet. Dit betreffen het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium. In deze rechtmatigheidsverantwoording licht het college toe in hoeverre bij de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium zijn nageleefd. Dit houdt in dat de verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties in overeenstemming zijn met door de raad vastgestelde kaders zoals de begroting en verordeningen en met bepalingen in de relevante wet- en regelgeving. Bij de waarderingsgrondslagen in de jaarrekening is het door de raad op 11 december 2023 vastgestelde normenkader van de relevante wet- en regelgeving verder toegelicht.

Deze verantwoording hanteert een grensbedrag omdat alleen de van belang zijnde aspecten in de verantwoording hoeven te worden betrokken. Deze grens is door de raad bepaald en bedraagt 1% van de totale lasten inclusief toevoegingen aan de reserves en is daarmee vastgesteld op € 1.219.000.
De grondslag voor deze verantwoording is de Kadernota Rechtmatigheid 2023 van de Commissie BBV van november 2023, de Financiële verordening gemeente Geldrop-Mierlo 2023 en de vastgestelde werkwijze begrotingsrechtmatigheid jaarrekening 2023 gemeente Geldrop-Mierlo.

Bevinding
Het college is van mening dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen binnen de daarvoor gestelde grens.

In de paragraaf bedrijfsvoering is op basis van de Kadernota rechtmatigheid van de commissie BBV en op basis van de afspraken met de raad aanvullende informatie opgenomen over de financiële rechtmatigheid. In deze paragraaf heeft het college ook beschreven welke actie hij onderneemt om vermelde afwijkingen in de toekomst te voorkomen.