Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening

Op 1 januari 2016 is de Wet modernisering Vpb-plicht overheidsondernemingen ingegaan. De voorlopige aangifte voor 2021 is betaald in boekjaar 2021. 

Met de belastingdienst is de afstemming voor de uitgangspunten van de aangiften gemaakt en de VastStellingsOvereenkomst (VSO) voor de Grondexploitaties is in 2021 ondertekend.

Bij de rechtmatigheidscontrole vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. In de toelichting op het Besluit Accountantscontrole Decentrale Overheden (BADO) wordt begrotingsrechtmatigheid omschreven als:
“Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en lasten, evenals de balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en de hiermee samenhangende programma’s (begrotingscriterium). In de begroting zijn de maxima voor de lasten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de toereikendheid van het begrotingsbedrag en het begrotingsjaar van belang zijn”.

Wijzigingen moeten volgens de Gemeentewet tijdens het jaar zelf nog aan de raad worden voorgelegd. Als dit niet meer mogelijk is, zijn bestedingen boven het begrotingsbedrag strikt genomen onrechtmatig. Toch kan voor de accountant bij de controle vaststaan dat een aantal (begrotings)overschrijdingen binnen de beleidskaders van de raad valt. De toelichting van het BADO zegt hierover:
“Strikt genomen gaat het hier om onrechtmatige uitgaven omdat de overschrijding strijdig is met artikel 189, lid 4 van de Gemeentewet. Deze overschrijdingen (en onderschrijdingen) moeten goed herkenbaar in de jaarrekening worden opgenomen (Kadernota Rechtmatigheid BBV). Door het vaststellen van de jaarrekening waarin die uitgaven wel zijn opgenomen, autoriseert de raad alsnog de betreffende uitgaven.
Het gaat om overschrijdingen waarbij het college bij het doen van de uitgaven binnen het door de raad uitgezette beleid is gebleven. Het is in zijn algemeenheid niet de bedoeling dat de accountant deze overschrijdingen betrekt bij de beslissing of al dan niet een goedkeurende accountantsverklaring kan worden gegeven. Wel moet de accountant deze in het verslag van bevindingen, waarvan het college in de jaarrekening heeft gemeld dat ze nog moeten worden geautoriseerd, aan de orde stellen. De accountant moet daartoe in elk geval aangeven of het overzicht ex artikel 28 BBV volledig is of niet."

De toets op rechtmatigheid richt zich op de beschikbare uitgavenbudgetten en de in werkelijkheid gedane uitgaven. Uit het overzicht baten en lasten op de voorgaande pagina’s, en hieronder gecomprimeerd weergegeven, blijkt dat er bij 4 programma's een overschrijding op de lasten is. De bedragen in onderstaande tabel moeten vermenigvuldigd worden met € 1.000,-.

Programma 3. Veiligheid en handhaving (€ 26.000,-)
De overschrijding op de lasten heeft betrekking op hogere salariskosten dan begroot. Hier staan extra opbrengsten uit detachering tegenover (doorbelasting loonkosten aan gemeenten Nuenen en Son en Breugel). Er is sprake van begrotingsonrechtmatigheid, maar deze telt conform het controleprotocol niet mee voor het oordeel (kostenoverschrijdingen worden grotendeels gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten).

Programma 7. Jeugdbeleid en onderwijs (€ 150.000,-)
De overschrijding op de lasten heeft betrekking op hogere kosten jeugdhulp. Er is sprake van begrotingsonrechtmatigheid, maar deze telt conform het controleprotocol niet mee voor het oordeel (begrotingsoverschrijding is passend binnen het bestaand beleid).

Programma 8. Duurzaamheid, natuur en milieu (€ 730.000,-)
De overschrijding op de lasten heeft voornamelijk betrekking op afwijkingen ten opzichte van de begroting op de mutaties in de voorzieningen Afval en Riolering, beide onderdeel van gesloten exploitaties (€ 688.000,-). Het overige tekort wordt voornamelijk veroorzaakt door een overschrijding op de kosten voor onderhoud openbaar groen. Er is sprake van begrotingsonrechtmatigheid, maar deze telt conform het controleprotocol niet mee voor het oordeel (begrotingsoverschrijding is passend binnen het bestaand beleid).

Programma 11. Financiën en belastingen (€ 920.000,-)
De overschrijding op de lasten heeft betrekking op een afwijking ten opzichte van de begroting op de mutaties in de reserves à € 217.000,-. Dit komt door extra gelden die gestort zijn in de reserve Rijkscompensatie corona (€ 204.000,-) en het aanvullen van de reserve Personeel en Organisatie tot het minimum bedrag (€ 13.000,-). Verder zijn er verschillen met betrekking tot overhead (€ 435.000,-) en treasury (€ 475.000,-). Het verschil op taakveld treasury is veroorzaakt doordat er 0% rente is toegerekend aan de activa. Voor beide geldt dat er op andere taakvelden sprake is van een onderschrijding. Er is sprake van begrotingsonrechtmatigheid, maar deze telt conform het controleprotocol niet mee voor het oordeel (begrotingsoverschrijding is passend binnen het bestaand beleid).

Begrotingsrechtmatigheid investeringen en projecten
In het overzicht van investeringen en projecten staan 3 kredieten met een lichte budgetoverschrijding. In alle gevallen zijn de overschrijdingen < 10% van het geraamde budget. Met de raad is bij de Meerjarenbegroting 2009-2012 de afspraak gemaakt dat bij overschrijdingen tot 10% volstaan kan worden met meldingen via de tussentijdse rapportages of jaarrekening. De 10%-regeling kwam voort uit de wens van de raad dat kredieten scherper/realistischer geraamd worden.

Het betreft:

• Speelvoorziening Gulbergen (-€ 1.277,-);
• Fietsstraat Zomerland (-€ 253,-);
• Speelruimtebeleidsplan jaarschijf 2020 (-€ 2.696,-);

Daarnaast zijn er nog twee kredieten met een budgetoverschrijding die > 10% van het geraamde budget. 

Het betreft:

• Riolering Wilhelminastraat (-€ 127.699,-);
  Dit tekort wordt gedekt door de voorziening riolering.
• Riolering bestrijding wateroverlast jaarschijf 2021 GRP (-€ 39.106,-);
  Dit tekort wordt ten laste van een ander krediet gebracht.