Algemene inleiding

Algemene inleiding

Terug naar navigatie - Algemene inleiding

Voor u ligt de eerste begroting in de nieuwe bestuursperiode. Deze begroting volgt op het in gang gezette traject om meer te gaan werken vanuit een visie en strategie. Het komt erop neer dat we aan de hand van de visie een strategie hebben opgesteld voor de komende vier jaar, welke in de begroting is vertaald naar uitvoering. In deze inleiding gaan we hier verder op in.
Het doel van de nieuwe opzet is om de bruikbaarheid van de begroting als sturingsinstrument te vergroten, waardoor de gemeenteraad beter invulling kan geven aan de kaderstellende en controlerende rol.

Strategie 2023-2026
In de strategie zijn de ambities vertaald naar concrete doelen waar we in de komende vier jaar aan werken. De strategie vormt hiermee de schakel tussen de in juli 2022 vastgestelde visie Geldrop-Mierlo 2040 enerzijds en het beleidsgedeelte van de begroting anderzijds. Deze schakel ontbrak voor aanvang van het begrotingsproces. Vandaar dat wij de strategie gelijktijdig met de begroting aanbieden. Het gelijktijdig aanbieden van beide stukken is eenmalig. Vanaf volgend jaar loopt de actualisatie van de strategie mee in het proces van de kadernota.

Gewijzigde opzet van beleidsteksten
De opzet van het beleidsgedeelte is anders dan in voorgaande begrotingen. Meer dan voorheen hebben we de (vastgestelde) visie als uitgangspunt genomen voor het opstellen van beleid. In de visie staan onze ambities en opgaven. Deze zijn verder uitgewerkt in de strategie door per speerpunt, thema of gebied de doelen richting 2026 te beschrijven.
Deze doelen vindt u ook terug in het beleidsgedeelte van de begroting. De doelen zijn in de begroting vertaald naar concrete inzet in 2023. Daar waar mogelijk is een doorkijk gegeven naar de inzet in de jaren daarna. Zo wordt (steeds meer) duidelijk welke stappen wanneer worden gezet om de gestelde doelen te bereiken.
Het voordeel hiervan is dat de beleidsteksten gestructureerd van opzet zijn. Beleidsvoornemens staan niet op zichzelf, maar zijn onderdeel van een hoger gelegen doel (strategie) en daardoor terug te voeren naar ambities (visie). Daarnaast is de formulering kort, resultaatgericht en passend binnen de cyclus van “plan-do-check-act”.

Doelstellingenakkoord
De inhoud van het doelstellingenakkoord is verwerkt in de strategie en begroting. Ook hierbij zijn we anders tewerk gegaan dan in de vorige raadsperiode. Vier jaar geleden hadden we het (toen gehete) kernakkoord één-op- één vertaald naar het beleidsgedeelte van de begroting. Nu hebben we eerst gekeken naar het abstractieniveau waarop onderdelen uit het doelstellingenakkoord zijn geformuleerd. Is het een ambitie (dan hoort het thuis in de visie), een doel (strategie) of uitvoering (begroting)? Tijdens deze raadsperiode wordt bij elke actualisering van visie, strategie of begroting gekeken hoe het doelstellingenakkoord hierop inwerkt.

Geen inzet zonder doel, geen doel zonder inzet
We hebben telkens in ogenschouw genomen dat uit elke ambitie een of meerdere doelen voortkomen en dat het bereiken van doelen om inzet vraagt. Omgekeerd geldt dit ook: geen inzet zonder doel en geen doel zonder ambitie. Dit zorgt voor duidelijkheid en kenbaarheid en biedt ook handvatten voor het stellen van prioriteiten.

Bestaande programma-indeling
Wij hebben ervoor gekozen om in deze begroting de bestaande programma-indeling aan te houden. De speerpunten, thema’s en gebieden hebben wij toegewezen aan één van deze programma's. Zo blijft de schakel tussen begroting en strategie gewaarborgd. Er is gekeken naar het programma waar de meeste doelen het beste onder passen. Dit kan niet voorkomen dat enkele doelen wellicht beter bij een ander programma hadden gepast. Wij stellen voor om vanaf de volgende begroting de programma-indeling aan te passen, zodat deze beter aansluit bij de opzet van de visie en strategie.

Vertaling van beleid naar capaciteit

In de raadsbehandeling van de kadernota in juli 2021 heeft de raad een amendement vastgesteld waarin is besloten om bij de begroting ook een capaciteitsbegroting op te stellen. Met als doel dat alle in de begroting opgenomen inzet ook daadwerkelijk binnen de bestaande organisatie kan worden uitgevoerd. In de begroting 2022 is de capaciteitsbegroting voor het eerst opgenomen in de begroting. Dit jaar hebben we het proces verder verbeterd, o.a. door vooraf duidelijke afspraken te maken over het gebruik van activiteiten en projectleiders hier nadrukkelijker bij te betrekken. Daarnaast is de capaciteitsbegroting gebruikt voor de doorbelasting van interne kosten aan taakvelden.

Vertaling van beleid naar geld
De begroting en de meerjarenramingen laten gedurende de gehele planperiode een positief resultaat zien. Ook de reservepositie van de gemeente kent een positieve ontwikkeling. Hoewel we tevreden zijn met de structureel sluitende begroting geeft het ruime positieve resultaat een vertekend beeld. Er zijn namelijk twee onderwerpen waarvan we weten dat er substantiële kosten op ons afkomen. Dit betreft de actualisatie van bestemmingsplannen en het inspelen op financiële problemen bij inwoners, verenigingen en bedrijven. Voor beide onderwerpen moet nog het nodige worden onderzocht voordat een goed onderbouwde kostenraming kan worden uitgewerkt. Er is overwogen om voor de begroting al een grove raming op te nemen, zodat het begrotingsresultaat een realistischer beeld laat zien. Het risico is dan echter groot dat hier verwachtingen aan worden gekoppeld, terwijl de kostenraming na onderzoek en uitwerking een ander beeld laat zien. Daarom is hier niet voor gekozen.
In de septembercirculaire is berekend hoeveel geld onze gemeente in de komende jaren van het Rijk ontvangt aan algemene uitkering. Omdat de septembercirculaire dit jaar laat verschijnt hebben we de effecten ervan nog niet kunnen werken in de begroting. Hierdoor is het begrotingssaldo nog niet definitief. Hierover informeren wij u binnenkort per raadsinformatiebrief.
Deze collegeversie van de meerjarenbegroting vormt samen met de raadsinformatiebrief de basis voor het aangepaste raadsvoorstel in november. Hierin zijn de uitkomsten van de septembercirculaire verwerkt.