Inleiding

Met gepaste trots presenteren wij u, als nieuw college, onze eerste begroting.

De opzet van deze begroting hebben we aangepast om enerzijds onze andere manier van werken inzichtelijk te maken en anderzijds het Kernakkoord te verwerken in deze nieuwe begroting. Deze wijzigingen resulteren erin dat we verwachten dat u meer inzicht krijgt in de gemeentebegroting waardoor we goed geïnformeerd met elkaar het debat voeren.

Ambities
Ook dit debat zal, wat ons betreft op een andere manier worden gevoerd. Natuurlijk hebben we in deze begroting aandacht gegeven aan de onderwerpen die zijn opgenomen in het Kernakkoord, is getoetst aan onze Strategische Visie en hebben we de beoogde maatschappelijke effecten geprobeerd in beeld te brengen. De ambities voor de komende jaren zijn hiermee verankerd maar tegelijkertijd is het geen vanzelfsprekendheid. Wij willen deze begroting graag in gezamenlijkheid vaststellen wat betekent dat er ook voor alle partijen ruimte is om aanpassingen voor te stellen of extra accenten te leggen.

Als gevolg van de verkiezingen is er dit jaar geen kadernota verschenen. Dat betekent dat er nog geen eerder moment is geweest om inhoudelijke keuzes te maken. Deze begroting is een eerste confrontatie tussen de beschikbare en benodigde financiële middelen.

Accenten
Onze manier van werken, waarbij we in samenwerking met burgers, bedrijven en instellingen tot resultaten willen komen, krijgt veel aandacht in deze begroting evenals het thema duurzaamheid. Tegelijkertijd willen we ook de pijnpunten oplossen bij onze jongste twijg aan de gemeentelijke boom: het sociaal domein. De ontwikkelingen op het sociaal domein zorgen voor grote druk op de financiële uitgangspositie van onze gemeente voor de periode 2019-2022. Hierin is Geldrop-Mierlo niet uniek maar het is ook in onze gemeente een zichtbaar probleem.

Eerste 2 jaar structureel niet sluitend
Een sluitende begroting is altijd ons uitgangspunt geweest. Toch hebben we voor deze begroting een andere keuze gemaakt. Gedeeltelijk gedwongen door de kosten op het sociaal domein en de negatieve gevolgen van de septembercirculaire maar toch bewust. Bewust omdat we zien dat we moeten investeren op de terreinen die we belangrijk vinden en benoemd hebben in het Kernakkoord. Bewust omdat we zien dat we, zelfs mét deze investeringen, op termijn het hele tekort op het sociaal domein kunnen opnemen in onze begroting zonder een structureel tekort te hebben.

Wij denken dat dit tijdelijk "rood" staan met in ons achterhoofd een gezonde reservepositie en een meer dan gezond Grondbedrijf gerechtvaardigd is. Reden voor ons om nu te kiezen voor een begroting, die in de laatste twee jaar van de cyclus wel met een structureel positief saldo sluit, maar die in de eerste jaren een tekort laat zien.

De cijfers
In de begroting 2018-2021 hadden we al rekening gehouden met een extra last als gevolg van de uitgaven op het sociaal domein van € 700.000,-. Dit bedrag bleek onvoldoende. Omdat de uitgaven in het afgelopen jaar nog ten laste van de reserve konden worden gebracht werd ook deze reserve uitgeput.

Sociaal domein
Reden om ervoor te kiezen het tekort op het sociaal domein in de lopende begroting op te nemen. Dit betekent ten opzichte van de eerdere ramingen een extra last van € 1.800.000,-. In de meerjarenbegroting 2019-2022 is er in totaliteit dus een bedrag van € 2.500.000,- meer opgenomen ten opzichte van de begroting van twee jaar geleden.

Algemene uitkering
Ook de algemene uitkering uit het gemeentefonds, die in de septembercirculaire veel lager bleek dan wij vanuit de meicirculaire hadden ingeschat zorgde voor een tekort. In 2018 moeten we rekening houden met een tegenvaller van bijna € 800.000,-. Voor de jaren daarna bedraagt de tegenvaller:

Keuzes
Bij onze keuze om tijdelijk “rood” te staan, hebben we ook de lage tarieven van de OZB belasting betrokken. Ondanks deze lage tarieven, hebben we een goed voorzieningenniveau opgebouwd. Omdat de begroting op termijn weer sluit, zien we geen noodzaak om deze tarieven nu te verhogen.
Ook de meer dan gezonde positie van het Grondbedrijf hebben we niet betrokken in de huidige begroting. Reden hiervoor is dat we eerst het debat met u aan willen gaan over de nota ‘Grondbeleid’ en nota ‘Kostenverhaal’. Hier zitten, ons inziens, zeker dekkingsmiddelen in maar die zijn nu buiten beschouwing gelaten om het debat ook zuiver te voeren. Ook zijn de mogelijke subsidies, die wij voor diverse investeringen hebben aangevraagd of worden aangevraagd, om de eerder genoemde reden niet meegenomen in deze begroting. Tenslotte gaan wij in het komende jaar de mogelijkheden onderzoeken om ruimte te creëren in bestaande budgetten, zodat wij meer kunnen doen met hetzelfde geld.

Prioritering
In onze overwegingen bij het opstellen van deze begroting hebben we wel een afwegingskader opgesteld. Hiermee hebben we de onderwerpen en de daarbij behorende vraag naar extra middelen geprioriteerd. Binnen dit afwegingskader zijn twee categorieën gemaakt.

• De eerste categorie betreft de vraag naar extra middelen op basis van besluiten uit het verleden en van autonome ontwikkelingen. Daarnaast hebben we hierin meegenomen de extra benodigde middelen om het sociaal domein op orde te krijgen (“Op orde houden op basis van bestaand beleid”).
• De tweede categorie (“Nieuw beleid”) betreft de vraag naar extra middelen op basis van het Kernakkoord en nieuw beleid.

Omdat de begroting op termijn sluitend is, hebben we ervoor gekozen om alle benodigde middelen, al dan niet gefaseerd, op te nemen. Toch willen we u kennis laten nemen van deze werkwijze zodat u er gebruik van kunt maken in uw eigen “afwegingskader” bij de behandeling van deze begroting. De overzichten zijn opgenomen in paragraaf 1.1. Inleiding.

Bij de categorie “op orde houden o.b.v. bestaand beleid” hebben we de onderwerpen gewogen aan de hand van urgentie, waarbij 5 staat voor de hoogste urgentie en 1 voor de laagste.
Bij de weging van de onderwerpen van “nieuw beleid” hebben we ook een vijf puntenschaal gehanteerd, maar hebben we die schaal toegepast op de volgende onderwerpen”:
1. Wat draagt het bij en in welke mate aan onze strategische visie?
2. Wat draagt het bij en in welke mate aan het Kernakkoord?
3. Wat draagt het bij en in welke mate aan onze leidende kaders?
4. Hoe groot is de impact op onze inwoners, bedrijven en instellingen?
5. Wat levert het op /kost het en hoe groot is de efficiency van de ambitie?
6. Hoe urgent is het dat deze ambitie in 2019 op de agenda komt?

Begrotingssaldo uit de College van B&W-versie d.d. 08-10-2018
In het onderstaande overzicht vindt u de ontwikkeling van de financiële positie met als vertrekpunt het saldo van de jaarschijven 2019 e.v. uit de vorige begroting.

Wij hopen u hiermee een transparante begroting voorgelegd te hebben, die bijdraagt aan een constructief debat over de financiële positie en het financieel beleid van onze gemeente. Deze begroting biedt daar in onze ogen voldoende ruimte voor.